آیا غیرطبیعی بودن جواب ازمایش پاپ اسمیر به معنی سرطان است؟
پاپ اسمیر آزمایشی است که به منظور غربالگری سرطان دهانهی رحم برای مراجعین انجام میشود. در منابع علمی به تمام خانمهای سنین 21-65 سال پیشنهاد میشود که هر سه سال یکبار، ازمایش پاپ اسمیر انجام دهند. پاپ اسمیر آزمایشی در دسترس و غیرتهاجمی است که میتواند به تشخیص زودهنگام و اقدام مناسب جهت سرطان دهانهی رحم کمک کننده باشد. نتیجهی این آزمایش میتواند طبیعی یا غیرطبیعی گزارش شود. غیرطبیعی بودن نتایج در جواب آزمایش پاپ اسمیر برای هرکسی نگرانکننده است. در این مقاله به بررسی معنای غیرطبیعی بودن جواب ازمایش پاپ اسمیر و تفسیر آن میپردازیم.

فهرست مطالب:
دهانهی رحم پایینترین قسمت رحم است که به واژن متصل شده است. در ازمایش پاپ اسمیر نمونهای از سلولهای دهانهی رحم برداشته شده و بر روی یک قطعه لام شیشهای یا داخل یک ظرف حاوی مایع انتقال داده میشود. سپس این نمونهها، زیر میکروسکوپ با بزرگنمایی بالا، از نظر ویژگیهای ظاهری طبیعی و غیرطبیعی مورد بررسی قرار میگیرند.
هدف از پاپ اسمیر بررسی ویژگیهای ظاهری سلولهای پیش سرطانی یا سرطانی در رحم است. غیرطبیعی بودن جواب ازمایش پاپ اسمیر، یعنی سلولهای دهانهی رحم ویژگیهای ظاهری سلولهای نرمال را ندارند یا دارای سلولهای پیش سرطانی و سرطانی هستند.
در حین انجام ازمایش پاپ اسمیر شخص ممکن است مقداری فشار یا ناراحتی احساس کند. پزشک از شما میخواهد تا در موقعیت مناسب بر صندلی مخصوص معاینه بنشینید، پاهای حود را بر دو طرف صندلی معاینه قرار داده و آماده شوید. سپس با استفاده از اسپکولوم، دهانهی واژن شما را باز کرده و با نور لامپ شما را معاینه میکند. ابزار مخصوصی را بر دهانهی رحم شما میچرخاند و از بخش داخلی و خارجه دهانهی رحم شما نمونه میگیرد. سپس این نمونه را بر روی لام شیشهای گذاشته و با اسپری مخصوص ثابت میکند. سپس، نمونهی گرفته شده را درون یک محفظه از مایع مخصوص ریخته و برای ازمایشگاه بفرستد. در صورت غیرطبیعی بودن جواب ازمایش پاپ اسمیر، ممکن است نیاز به تکرار ازمایش و بررسی بیشتری داشته باشید.
از آن جایی که تقریبا تمامی موارد سرطان دهانهی رحم توسط ویروس پاپیلومای انسانی ایجاد میشود، پیشگیری از ابتلا به این ویروس میتواند به معنی پیشگیری از ابتلا به سرطان دهانهی رحم باشد. یکی از دلایل غیرطبیعی بودن جواب ازمایش پاپ اسمیر، ویروس پاپیلومای انسانی است. اقداماتی که جهت پیشگیری از ابتلا به این ویروس انجام میشود عبارتند از:
تزریق واکسن گارداسیل عموما به خانمهای زیر 45 سال سن پیشنهاد میشود. انواع مختلفی از واکسن گارداسیل با ظرفیتهای مختلف در بازار موجود است که با مشورت پزشک خود میتوانید از آنها استفاده کنید.
- عدم برقراری رابطهی جنسی محافظت نشده
از آن جایی که بیشترین راه انتقال ویروس پاپیلومای انسانی رابطهی جنسی است، پرهیز از برقراری رابطهی جنسی محافظت نشده میتواند احتمال ابتلا به این ویروس را تا حد زیادی کاهش دهد. استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری مانند کاندوم، دیافراگم و عدم برقراری رابطهی جنسی کنترل نشده، میتواند در پیشگیری از ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی کمک کننده باشد.
- انجام ازمایشات غربالگری روتین
انجام آزمایشات طبق برنامهی غربالگری کشوری، از جمله آزمایشات پاپ اسمیر و آزمایش تشخیص HPV، میتواند به تشخیص زود هنگام ناهنجاریهای سلولها و انجام اقدامات لازم جهت پیشگیری از گسترش سرطان دهانهی رحم کمک کننده باشد.
بهتر است جهت هرچه قابل اطمینانتر بودن نتایج حاصل از ازمایش پاپ اسمیر، نکات زیر را طی 48 ساعت قبل از انجام ازمایش رعایت کنید. عدم رعایت موارد گفته شده میتواند منجر به نتایج غیرمعمول ازمایش پاپ اسمیر شود.
- قبل از انجام ازمایش پاپ اسمیر رابطهی جنسی واژینال نداشته باشید.
- قبل از انجام ازمایش پاپ اسمیر از ورود هرگونه وسیله از جمله تامپون شیاف واژینال و ... به داخل واژن خودداری کنید.
- قبل از انجام ازمایش پاپ اسمیر از استفاده از هرگونه اسپری و ژل درون واژن خود خودداری کنید.
- قبل از انجام ازمایش پاپ اسمیر از دوش واژینال و ورود آب به درون واژن خودداری کنید.
- طی 24 هفتهی اول بارداری انجام ازمایش پاپ اسمیر منعی ندارد اما بعد از هفتهی 24ام میتواند دردناک باشد.
- طی 12 هفتهی اول پس از زایمان، ازمایش پاپ اسمیر انجام ندهید زیرا در این بازهی زمانی غیرطبیعی بودن جواب پاپ اسمیر قابل اعتماد نیست.
- طی دوران قاعدگی ازمایش پاپ اسمیر را انجام ندهید زیرا میتواند بر نتایج ازمایش تاثیر بگذارد. بهتر است 5 روز پس از پایان خونریزی قاعدگی خود، جهت انجام ازمایش پاپ اسمیر مراجعه کنید.
- سعی کنید حین انجام ازمایش پاپ اسمیر بدن خود را شل کنید تا انجام ازمایش برایتان دردناک نباشد.
به طور کلی تمام زنان بین سنین 21-65 سال باید هر سه سال یک بار حتی در صورت طبیعی بودن جواب ازمایش آن را تکرار کنند. زیر سن 21 سال و بالای سن 65 سال معمولا دیگر نیازی به انجام ازمایش پاپ اسمیر وجود ندارد؛ مگر در مواردی که به صلاحدید پزشک نیاز به انجام ازمایش وجود داشته باشد. در صورت غیرطبیعی بودن جواب ازمایش پاپ اسمیر، ممکن است فواصل انجام این ازمایش بنا به صلاحدید پزشک تغییر کند.
از سن 30 سالگی به بعد میتوان هر 5 سال یکبار از آزمایش ویروس پاپیلومای انسانی یا همان ازمایش HPV نیز استفاده کرد. بعضی از انواع HPV یک ویروس منتقل شونده از راه تماس جنسی بوده و بیشترین ارتباط را با سرطان دهانهی رحم دارند.
از سن 30 سالگی به بعد میتوانید هر 5 سال یکبار ازمایش پاپ اسمیر و ازمایش HPV را با هم تکرار کنید؛ یا اینکه هر سه سال یکبار ازمایش پاپ اسمیر بدهید.
به طور کلی جواب ازمایش پاپ اسمیر به صورت زیر گزارش میشود:
در نمونهی تهیه شده از سلولهای دهانهی رحم تمامی سلولها ظاهر یک سلول سالم طبیعی را داشته و هیچ سلولی با ظاهر غیرطبیعی دیده نمیشود. در این شرایط طبق برنامهی غربالگری ازمایش ر تکرار میکنید.
این نتیجه در تفسیر پاپ اسمیر به این معنی است که سلولهای نمونه به یکدیگر چسبیده و قابل بررسی نبودهاند و احتمالا نیاز به تکرار ازمایش داشته باشد.
در این موارد سلولها ظاهر کاملا طبیعی و سالمی ندارند اما مشخص نیست که آیا این تغییرات ظاهری در نتیجهی HPV هستند یا خیر. ابتلا به عفونت، بارداری و یائسگی هم میتوانند منجر به این تغییر شکل در سلولهای دهانهی رحم شوند. برای تشخیص اینکه آیا این تغییرات ظاهری ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی هستند یا خیر، ازمایش HPV تجویز میشود. اگر ازمایش HPV مثبت شد باید بررسیهای بیشتری انجام شود.
غیرطبیعی بودن نتیجه ازمایش پاپ اسمیر لزوما به معنای خطرناک بودن آن و وجود سرطان دهانهی رحم نیست. بلکه نشان میدهد که تغییرات ظاهری سلولهای دهانهی رحم ناشی از HPVاست. اتفاقا در اکثر مواردی که جواب ازمایش پاپ اسمیر غیرطبیعی گزارش میشود، مراجع به سرطان دهانهی رحم مبتلا نیست. تفسیر پاپ اسمیر غیرطبیعی کار تخصصی بوده و باید توسط پزشک متخصص زنان و زایمان انجام شود.
در مرحلهی بعدی جهت تشخیص دقیقتر پزشک متخصص زنان ممکن است از تکرار ازمایش پاپ اسمیر، انجام کولپوسکوپی، نمونهبرداری و ازمایش ویروس پاپیلومای انسانی استفاده کند. کولپوسکوپی روشی است که در آن پزشک متخصص زنان با استفاده از نور و بزرگنمایی با ذرهبینهای مخصوص سلولهای بافت دهانهی رحم شما را از نزدیک مورد بررسی قرار میدهند.
در دیسپلازی، شکل ظاهری سلولها تغییر میکند و متفاوت از سلولهای طبیعی دهانهی رحم است. دیسپلازی به سه دستهی خفیف، متوسط و شدید تقسیم میشود. دیسپلازی خفیف شایعتر از سایر موارد است.
- سلولهای پیش سرطانی یا سرطان درجا
در بعضی موارد غیرطبیعی بودن ازمایش پاپ اسمیر به صورت سرطان درجا یا سلولهای پیش سرطانی گزارش میشوند. تشخیص و برنامهریزی جهت پیگیری درمان به تشخیص پزشک بستگی دارد.
اگر بیمار به سرطان دهانهی رحم مبتلا باشد، سلولهای سرطانی زیر میکروسکوپ تشخیص داده میشوند اما دقت کنید که برای تشخیص قطعی سرطان دهانهی رحم، ممکن است به نمونه برداری از بافت (بیوپسی) نیاز باشد.
کمی خونریزی یا لکهبینی به دنبال انجام ازمایش پاپ اسمیر شایع است. در حالت طبیعی خونریزی طی چند ساعت و لکه بینی طی 2-3 روز اول از بین میرود. درصورت غیرطبیعی بودن ازمایش پاپ اسمیر، این نگرانی بیشتر میشود. علت خونریزی معمولا یکی از موارد زیر است:
ممکن است پزشک شما حین انجام ازمایش پاپ اسمیر، لایهی سلولهای سطحی را بخراشد و این خراشیدگی منجر به خونریزی خفیفی شود. این خونریزی طبیعی بوده و خودبهخود طی چندساعت تا چند روز برطرف میشود.
یکی از علائم اولیهی سرطان دهانهی رحم خونریزی است و هر چیزی که باعث تحریک آن شود میتواند این خونریزی را تشدید کند.
پولیپهای دهانهی رحم بافتهایی هستند که از سطح پوشانندهی دهانهی رحم رو به بیرون برجسته شدهاند. در اثر تحریک پولیپها حین ازمایش پاپ اسمیر ممکن است خونریزی بیشتر از رحم طبیعی رخ دهد.
در صورتی که دهانهی رحم شما بافت حساسی داشته باشد، با کوچکترین تحریکی دچار خونریزی میشود. اگر بافت دهانهی رحم شما به تحریک حساس است، تا چند روز پس از انجام ازمایش پاپ اسمیر از رابطهی جنسی، استفاده از تامپون یا شیاف به درون واژن خود خودداری کنید چون مجددا ناحیه را تحریک کرده و باعث شروع خونریزی میشود.
- افزایش عروق خونی دهانهی رحم
طی دوران بارداری عروق خونی در اطراف رحم و دهانهی رحم گسترش یافته و بیشتر میشوند. لذا در صورت انجام ازمایش پاپ اسمیر در دوران بارداری، ممکن است خونریزی شدیدتری را تجربه کنید.
- داروهای پیشگیری از بارداری
استفاده از داروهای هورمونی پیشگیری از بارداری، باعث افزایش سطح هورمونهای استروژن و پروژسترون در بدن شما و افزایش حساسیت دهانهی رحم و ایجاد کرامپهای عضلانی میشود. این موضوع میتواند منجر به تشدید خونریزی به دنبال انجام ازمایش پاپ اسمیر شود.
عفونتهای قارچی و عفونتهای منتقل شده جنسی میتوانند باعث افزایش خونرسانی و حساسیت دهانهی رحم شوند. در این شرایط خونریزی به دنبال انجام ازمایش پاپ اسمیر شدیدتر است.
اگر بالای ۶۵ سال دارید و در ۱۰ سال گذشته بیش از ۳ بار آزمایش پاپ اسمیر مرتب انجام دادهاید که همگی نتایج طبیعی داشتهاند (حداقل یک بار در ۵ سال اخیر)، میتوانید با مشورت پزشک متخصص زنان خود، انجام آزمایش پاپ اسمیر را متوقف کنید.
در مواردی که زنان در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان دهانهی رحم باشند، انجام ازمایش پاپ اسمیر بعد از 65 سالگی نیز ادامه مییابد. شاید برای شما سوال شود که چه زنانی در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان رحم هستند؟ خانمهایی که سابقهی زخم یا سرطان دهانهی رحم داشتهاند، افرادی که مادرشان در دوران بارداری داروی هورمونی به نام دی اتیل بسترول (DES) مصرف کرده است و افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند.
اگر سابقهی هیسترکتومی (جراحی خارج کردن رحم) داشتهاید، ممکن است هنوز در معرض ابتلا به سرطان دهانهی رحم باشید. در این موارد با پزشک متخصص زنان خود صحبت کنید.
بسته به مهارت پزشک متخصص، محل انجام ازمایش و حتی محل سکونت هزینهی انجام ازمایش پاپ اسمیر متفاوت است. برای اطلاعات بیشتر دربارهی هزینهی ازمایش پاپ اسمیر با کلینیک مدنظر خود صحبت کنید.
شاید برای شما نیز سوال شود که آیا انجام ازمایش پاپ اسمیر در دخترانی که تا کنون رابطهی جنسی نداشتهاند، امکانپذیر است؟ باید بگوییم خیر. باتوجه به اینکه برای انجام ازمایش پاپ اسمیر وسیلهای به نام اسپکولوم وارد واژن میشود تا دهانهی آن را باز کند و امکان وارد کردن جسم خارجی به واژن دختران باکره وجود ندارد، ازمایش پاپ اسمیر برای دختران باکره انجام نمیشود. پس برای غربالگری سرطان دهانهی رحم و آگاهی از سلامت رحم دختران، باید از راههای جایگزین استفاده کرد.
سخن پایانی
سرطان دهانهی رحم میتواند مانند سایر سرطانها خطرناک و کشنده باشد. پس تشخیص زودهنگام این سرطان و انجام به موقع اقدامات لازم ضروری به نظر میرسد. روشی که برای غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان دهانهی رحم بکار میرود، ازمایش پاپ اسمیر است. تفسیر پاپ اسمیر و اقدامات مورد نیاز پس از آن، کاری تخصصی است که نیازمند سواد و تجربهی بالا در این زمینه است. پس به شما پیشنهاد میکنیم جهت تفسیر غیرطبیعی بودن جواب ازمایش پاپ اسمیر خود به پزشک متخصص زنان و زایمان حاذق مراجعه کنید و سلامتی خود را در خطر نیندازید.