ماموگرافی

ماموگرافی یک پرتونگاری و ابزار غربالگری برای تشخیص سرطان پستان می باشد.
موارد قابل تشخیص دیگر توسط این تست، شامل توده ، درد یا ترشح نوک سینه می باشد ، همچنین برای خانم هایی که شکایتی از پستان ندارند نیز استفاده می شود. این روش امکان تشخیص سرطان های پستان ، تومورهای خوش خیم و کیست را قبل از شناسایی با لمس می دهد.

اگرچه روش‌های مختلف رادیوگرافی برای شناسایی ضایعات مشکوک به سرطان پستان به راحتی در دسترس می باشند ، اما این روش اصلی‌ترین غربالگری سرطان پستان می باشد.
این تست به تنهایی نمی تواند برای تشخیص سرطان پستان استفاده شود . بلکه می تواند با طبقه بندی دقیق یافته های طبیعی و مشکوک به تشخیص کمک کند .
همچنین ممکن است قبل از بروز هرگونه علائم ، سرطان پستان را تشخیص دهد . اما در تشخیص برخی از سرطان‌ها ممکن است دچار اشتباه شود . خصوصاً در خانم های جوان که دارای بافت متراکم پستان می باشند.
تشخیص زودرس سرطان پستان ، خطر مرگ ناشی از این بیماری را 25٪ یا 30٪ یا بیشتر کاهش می دهد. در صورتی که در معرض خطر زیاد هستید ، باید بدانید که زنان باید از 40 سالگی یا زودتر شروع به انجام ماموگرافی کنند
در این مقاله زنان و زایمان کلینیک بانو  به معرفی و بررسی ماموگرافی و نقش آن در تشخیص زود هنگام سرطان پستان می پردازد تا بتواند شما را بیشتر با این روش تشخیصی آشنا نماید.

آمادگی برای ماموگرافی به منظور تشخیص سرطان پستان چگونه است؟

آزمایش ماموگرافی در مراکز درمانی معتبر و کلینیک های تصویربرداری خصوصی دارای مجوزات لازم انجام می شود. این آزمایش توسط متخصص رادیولوژی که در امر انجام تصویربرداری با دستگاه ماموگرام را دارد انجام و نتایج آن تفسیر می شود.

در این آزمایش بیمار در مقابل دستگاه ماموگرام می ایستد. سپس ، متخصص رادیولوژی سینه های بیمار را بین دو صفحه رادیولوژی مخصوص قرار می هد. این صفحات به آرامی به یکدیگر نزدیک شده و بافت پستان را به آرامی فشرده می کنند. این فرایند برای ثبت تصاویر هر چه دقیق تر از بافت پستان و همچنین کمترین میزان تابش پرتوهای مضر ضروری است.

در حین تصویر برداری ماموگرافی ممکن است فرد اندکی احساس ناراحتی و درد کند اما این درد چند ثانیه پس از ثبت تصاویر از بین می رود. در صورتی که در حین تصویربرداری فشار بیش از حد آزار دهنده ای روی سینه های خود احساس کردید ، این مسئله را با تکنسین رادیولوژی در میان بگذارید. به منظور کاهش ناراحتی حین تصویربرداری ماموگرافی ، شما می توانید وقت تصویربرداری خود را بین هفت الی ده روز پس از شروع پریود خود تنظیم کنید تا سینه ها در اوج حساسیت خود قرار نداشته باشند.

تصویربرداری از بافت سینه معمولاً از زوایای مختلف انجام می شود تا رادیولوژیست بتواند کلیه نواحی بافت پستان را در تصاویر مشاهده کند. در یک آزمایش معمولی ماموگرافی، معمولاً از هر سینه دو عکس به صورت افقی و عمودی ثبت می شود. برخی از مراکز رادیولوژی دارای تجهیزات تصویربرداری ماموگرافی سه بعدی می باشند. در این تکنیک ، از بافت پستان از زوایای مختلف تصویربرداری می شود تا با ترکیب این تصاویر ، یک خروجی سه بعدی از بافت سینه حاصل شود.

بسته به نتایج ماموگرافی ، ممکن است رادیولوژیست از شما بخواهد اجازه دهید تصاویر بیشتری از بافت سینه های شما ثبت شود و یا ممکن است سونوگرافی پستان را برای تشخیص دقیق تر تجویز کند.

تراکم بافت سینه در سرطان سینه

بافت داخلی سینه بانوان از سه قسمت اصلی تشکیل شده است: بافت فیبری که به بافت همبند نیز شناخته می شود، بافت غده ای که شامل غدد شیردهی است و بافت چربی. افرادی که دارای سینه هایی با بافت متراکم هستند، در اصل حجم بافت های چربی، فیبری و غده ای در آن ها کمتر است. گاهی ممکن است به جای لفظ “سینه متراکم” از اصطلاح “بافت فیبروگلندولار” نیز استفاده کنند.

داشتن سینه متراکم به معنای غیر طبیعی بودن بافت سینه نبوده و به خودی خود مشکلی ایجاد نمی کند. سینه متراکم را در ظاهر نمی توان تشخیص داد و سفتی سینه هم لزوما به معنای تراکم بافت پستان نیست. متراکم بودن بافت سینه تنها از طریق انجام ماموگرافی قابلیت تشخیص قطعی خواهد داشت.

بافت متراکم سینه در تصاویر مربوط به ماموگرافی به رنگ سفید نشان داده می شود؛ در حالی که بافت چربی در این تصاویر تیره رنگ است. بر اساس نتایج غربالگری های مختلف، مشخص شده که حدود 50 درصد از زنان دارای تراکم بافت سینه هستند.

علی رغم این مساله که سینه متراکم نقص محسوب نمی شود، اما آگاهی از آن برای خود فرد لازم است. در واقع، از آن جا که بافت سینه متراکم تنها از طریق ماموگرافی به طور کامل قابل بررسی است، در نتیجه ممکن است تومورهای بدخیم در مراحل ابتدایی و با معاینات فیزیکی تشخیص داده نشوند. این مساله باعث می شود که در صورت بروز سرطان سینه، بیماری در مراحل پیشرفته تر تشخیص داده شده و درمان را سخت تر یا امکان ناپذیر سازد.

نکته دیگری که در مورد بافت سینه متراکم وجود دارد این است که این نوع سینه ها بیشتر در معرض سرطان پستان قرار می گیرند. به طور کلی تراکم بیشتر، خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد. البته اگر شما هم سینه متراکم دارید نگران نباشید؛ همیشه هم تراکم نشان دهنده بروز سرطان نیست. بلکه تراکم بافت پستان باید با علائم دیگری نظیر موارد زیر همراه شود:

-سابقه سرطان سینه در خانواده
-سن فرد
-داشتن سابقه بیوپسی پستان به دلیل داشتن سلول های غیر معمول
-سابقه هر نوع تغییری که می تواند به سرطان پستان مرتبط باشد

در هر حال، سینه متراکم به عنوان یک معضل مهم به حساب می آید. یعنی لازم است غربالگری های سینه به طور مرتب انجام گیرد. این کار باعث می شود تا در صورت بروز هر نوع تغییر مشکوک و خطرناک در اسرع وقت برای درمان اقدام گردد.

در این راستا متخصصان زنان و زایمان کلینیک بانو جهت کمک به بانوان گرامی در کنار شما عزیزان می باشند. 

رایج ترین سوالات در مورد ماموگرافی

1. ماموگرافی چیست؟
یک روش تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس از پستان ها می باشد که برای غربالگری سرطان پستان استفاده می شود . این روش نقش اساسی در تشخیص زودرس سرطان پستان دارد و به کاهش مرگ و میر ناشی از این نوع سرطان کمک می کند .
از این روش برای تشخیص تومورها و سایر ناهنجاری های داخل سینه استفاده می شود.

2. دلایل انجام ماموگرافی غربالگری چیست ؟
سرطان پستان شایع ترین نوع سرطان در بین زنان تشخیص داده شده است و این نوع سرطان بیشتر در زنان بین 45 تا 50 سال رخ می دهد .
مامو گرافی غربالگری می تواند وجود توده های کوچک در پستان را تشخیص دهد و زمانی که سرطان در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود احتمال موفقیت در درمان نیز بیشتر می‌شود .

3. چه زمانی افراد باید ماموگرافی انجام دهند؟
غربالگری سرطان روی افرادی انجام می‌شود که در معرض ابتلا به سرطان می باشند، اما هیچ علامتی ندارند . سن و سابقه پزشکی در تعیین زمان غربالگری موثر است.
توصیه می شود زنان 45 تا 50 هر دو سال یکبار معاینه توسط ماموگرافی را انجام دهند و افرادی که در خانواده خود سابقه سرطان پستان را دارند ، باید به طور منظم معاینات غربالگری پستان را انجام دهند .
همچنین افرادی که قبل از ۳۰ سالگی و یا حداقل در طی ۸ سال گذشته تحت درمان سرطان سینه و پرتو درمانی بوده اند نیز باید به طور منظم ماموگرافی را انجام دهند‌ .

4. آیا انجام ماموگرافی یک روش ایمن است؟
بله ماموگرافی ها بی خطر هستند ، زیرا از دوز کم اشعه استفاده می کنند . تشخیص زودهنگام سرطان از هر گونه آسیب احتمالی اشعه ایکس مهم‌تر است .

5. مزایای غربالگری ماموگرافی چیست؟
مامو گرافی غربالگری با کیفیت بالا ، موثرترین ابزار موجود برای تشخیص سرطان پستان قبل از احساس توده یا بروز علائم است. تشخیص زودهنگام سرطان پستان شانس فرد برای داشتن بهترین نتیجه ممکن را افزایش می‌دهد .

6. در طول ماموگرافی چه اتفاقی می‌افتد؟
در حین انجام ماموگرافی ، تکنسین یا متخصص ماموگرافی ، پستان را روی دستگاه مخصوص اشعه ایکس قرار می دهد و یک صفحه پلاستیکی بر روی پستان فشار آورده و آن را برای چند ثانیه تحت فشار قرار می دهد‌ که این کار به بافت پستان آسیبی نمی رساند .
به طور معمول ۴ عکس و از هر پستان دو عدد عکس گرفته می شود تکنسین تصاویر را برای بررسی کیفیت آنها جهت تفسیر توسط رادیولوژیست بررسی می کند . در صورت نیاز ممکن است تکنسین غربالگری را برای گرفتن تصاویر اضافی تکرار کند.
فرد باید در طول انجام ماموگرافی آرام و بی حرکت باشید . ممکن است در طول انجام تصویربرداری از بیمار خواسته شود چند ثانیه نفس خود را حبس کند تا احتمال تاری تصویر کاهش یابد .

7. آیا انجام ماموگرافی دردناک است؟
در طول انجام ماموگرافی ، فرد مقداری فشار بر روی پستان های خود احساس خواهد کرد. تعداد معدودی از خانم‌ها درد را تجربه می کنند ، اما این درد فقط چند ثانیه ادامه دارد .
اگر در طول انجام این اسکن احساس درد کردید ، حتماً به تکنسین خود بگویید . شاید تکنسین بتواند فشار را تنظیم کند تا درد کاهش یابد .
نکته‌ای که در رابطه با انجام ماموگرافی باید بدانید این است که زمان انجام ماموگرافی بسیار مهم است . خانم هایی که قبل از یائسگی این اسکن را انجام می‌دهند ، معمولاً باید یک هفته پس از دوره قاعدگی این تست را انجام دهند .
سعی کنید نوبت انجام ماموگرافی خود را برای زمانی رزرو کنید که سینه های شما سفت و سخت نباشند . پستان های زنان هفته قبل و بعد از دوره قاعدگی حساس می باشند.

8. اگر در خانواده سابقه سرطان پستان وجود نداشته باشد آیا باز هم نیاز به انجام ماموگرافی است؟
بله ، زیرا تا ۸۵ درصد از سرطان های پستان ، تصادفی هستند و در خانم هایی که سابقه خانوادگی و عوامل خطر خاصی برای سرطان پستان ندارند ، رخ می دهند . بنابراین لازم است تمام خانم ها ماموگرافی را انجام دهند .

9. تفاوت بین ماموگرافی غربالگری و تشخیصی چیست؟
مامو گرافی غربالگری بر روی زنانی که درد سینه نداشته و یا در سینه خود توده ای احساس نمی کنند ، انجام می‌شود . در حالی که معاینه تشخیصی ماموگرافی هنگامی انجام می شود که فرد دچار درد غیر طبیعی در سینه شده و یا توده ای در سینه خود احساس می کند .

10. چه زمانی باید شروع به گرفتن ماموگرافی کنم؟
شروع ماموگرافی در چهل سالگی بهترین فرصت برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان می باشد ، با این وجود در مورد خطر فردی خود با پزشک صحبت کنید تا در مورد زمان مناسب برای شروع ماموگرافی تصمیم گیری کنید .
ماموگرافی تنها آزمایشی است که تعداد مرگ و میر ناشی از سرطان سینه را کاهش می دهد . بنابراین انجام آن باید جدی گرفته شود .

11 . برای انجام ماموگرافی چه مواردی را باید رعایت نمود؟
برای انجام ماموگرافی لازم است از استفاده از دئودورانت ، پودر یا لوسیون در زیر بغل یا سینه خواد خودداری کنید . زیرا این موارد ممکن است به عنوان لکه های کلسیم در ماموگرافی ظاهر شوند .
در صورت امکان اگر قبلاً ماموگرافی انجام داده‌اید جواب ماموگرافی قبلی خود را در روز انجام ماموگرافی با خود برده و به تکنسین مربوطه تحویل دهید

12 . در صورت انجام پروتز سینه ، ماموگرافی چگونه انجام می شود؟
در صورتی که پروتز سینه را انجام داده اید ، حتماً زمان انجام ماموگرافی باید تکنسین خود را از وجود پروتز مطلع کنید . زیرا پروتزها می توانند برخی از بافت های پستان را پنهان کنند و این مسئله باعث می شود که رادیولوژیست هنگام دیدن ماموگرافی شما مشکل پیدا کند . برای دیدن هر چه بیشتر بافت سینه دارای پروتز ، تکنسین بافت سینه را کمی از پروتز جدا کرده و از پستان ها تصویر بیشتری می‌گیرد .

منابع: 

https://www.webmd.com/breast-cancer/mammograms

https://www.breastcancer.org/risk/factors/dense_breasts