سونوگرافی زنان

 سونوگرافی رحم کاربردهای فراوانی دارد که انجام آن لزوما مربوط به تشخیص بیماری نیست. بلکه گاهی برای تشخیص بارداری و جنسیت جنین هم استفاده می‌شود. سونوگرافی یکی از روش های تشخیص بیماری و وضعیت رحم است که می تواند در بسیاری مواقع در پیشگیری از مشکلات بزرگتر، موثر واقع شود. اینیک روش کاملا تشخیصی است و نتیجه درمانی با خود به همراه ندارد.

-سونوگرافی رحم و تخمدان چیست؟

-انواع سونوگرافی واژینال ورحم
-سونوگرافی رحم چگونه انجام میشود؟
-کاربردهای سونوگرافی رحم
-بهترین زمان برای انجام سونوگرافی واژینال و رحم
- هزینه انجام سونوگرافی تخمدان و رحم

 

سونوگرافی رحم و تخمدان یک روش تشخیصی است که غالبا از روی شکم صورت می گیرد. اما در برخی موارد برای دستیابی به روش تشخیصی دقیق تر، به سونوگرافی واژینال هم نیاز دارید. در روش واژینال یک ابزار سونوگرافیبه نام ترانس  داخل واژن فرستاده می شود تا بتواند از مشکلات رحم و محدوده لگن را تشخیص دهد.

لازم به ذکر است که در سونوگرافی تخمدان و رحم، به هیچ وجه از اشعه‌های مضر استفاده نمی‌شود. بلکه در این روش تشخیصی از امواج صوتی استفاده می‌شود تا به تصاویر قابل بررسی تبدیل شوند. سپس این تصاویر بر روی یک مانیتور می‌رود و از آنجا تکنیسین قادر به تشخیص بیماری و وضعیت رحم بیمار خواهد بود.

در این راستا متخصصان زنان و زایمان کلینیک بانو جهت کمک به بانوان گرامی در کنار شما عزیزان می باشند. 

کاربردهای سونوگرافی رحم
از کاربردهای سونوگرافی واژینال و رحم می توان به موارد زیر به عنوان مهم ترین تشخیص‌ها اشاره کرد:

تشخیص عفونت های رحم و التهابات آن

یکی از کاربردهای سونوگرافی رحم و لگن برای تشخیص دلیل عفونت‌های رحم است. سوزش ادرار، بی‌نظمی در قاعدگی، دل دردهای شدید شکمی و خارج شدن ترشحات بدبو و زرد رنگ از نشانه‌های عفونت رحم است. بعد از مراجعه به پزشک زنان برای تشخیص دلیل این عفونت برای شما سونوگرافی رحم تجویز می‌شود. پزشکان با بررسی علت می‌توانند عفونت را به طور کامل درمان کنند.

تشخیص بارداری و سنجش میزان رشد جنین
یکی دیگر از کاربردهای سونوگرافی برای تشخیص بارداری است. اگر چه با کمک آزمایش خون هم می‌توان بارداری را تشخیص داد اما تاریخ تشکیل نطفه در آزمایش مشخص نمی‌شود. سونوگرافی رحم و تفسیر سونوگرافی بارداری و جنین مطمئن‌ترین روشی است که بعد از آزمایش خون برای تشخیص بارداری تجویز می‌شود.

کشف بارداری و تشکیل نطفه، خارج از رحم
بررسی وضعیت قرار گرفتن جنین در رحم مادر با هیچ آزمایش و روش تشخیصی به جز سونوگرافی رحم، قابل انجام نیست. تشکیل نطفه در خارج از رحم، حتی ممکن است منجر به مرگ مادر شود. این در حالیست که پزشکان با بررسی به موقع محل تشکیل نطفه، از خطرات بعدی پیشگیری می‌کنند.

مشاهده اختلال های ساختمان آناتومیک رحم
هرگونه مشکل آناتومیک و ساختاری در رحم مادر با کمک تصاویر سونوگرافی قابل تشخیص است. این اختلالات رحم عامل اصلی سقط جنین است که در گذشته بسیاری از بانوان بخاطر آن قادر به مادر شدن نبودند. اما اکنون به لطف روش سونوگرافی واژینال و تخمدان، پزشکان می‌توانند ساختمان آناتومیک رحم مادر را بررسی و براساس وضعیت آن، اقدام به درمان کنند.

تشخیص توده های رحم
انواع توده‌های رحم شامل فیبروم، آدنومیوز و پولیپ رحم است. این توده‌ها می‌توانند سرطانی و یا غیرسرطانی باشند. حتی در صورت سرطانی بودن توده نیز پزشک با کمک سونوگرافی می‌تواند آن را به موقع تشخیص داده و سپس برای درمان اقدام کند. سونوگرافی رحم می‌تواند با تشخیص نوع توده، پزشک را از خطرات بعدی آگاه کند.
کشف خونریزی در بخش های مختلف لگن
خونریزی‌های شدید همراه با درد در لگن، یکی از مشکلات بانوان است که اغلب از یک بیماری خبر می‌دهد. پزشکان برای بررسی دلیل این خونریزی از روش سونوگرافی تخمدان و رحم استفاده می‌کنند. همچنین در بسیاری از مواقع ممکن است زنان دچار خونریزی‌های داخلی شوند. در چنین شرایطی بررسی دلیل بیماری جز با روش سونوگرافی قابل تشخیص نیست.

تشخیص سرطان رحم
همان طور که اشاره کردم سونوگرافی تخمدان اگر به موقع انجام شود، پزشک می‌تواند فیبروم‌های رحم را به موقع تشخیص دهد و از سرطان پیشگیری کند. افزایش هورمون استروژن یکی از دلایل ابتلا به این بیماری است که سبب بروز اختلالاتی از جمله یائسگی دیرهنگام می‌شود. تجویز سونوگرافی رحم یکی از راه‌ها بررسی این بیماری است.در این راستا متخصصان زنان و زایمان کلینیک بانو در راستا کمک به بانوان گرامی در کنار شما عزیزان می باشند. 

مشخص کردن زمان بارداری
یکی از کاربردهای دیگر سونوگرافی واژینال، رحم و تخمدان کمک به زنان باردار برای زایمان آسان است. با کمک این روش می‌توان ضخامت و طول دهانه و وضعیت قرار گرفتن جنین را مشاهده کرد. همچنین سلامت کیسه آمنیوتیک هم مورد بررسی قرار می‌گیرد. در مادرانی که 9 ماه بارداری را به طور کامل طی کرده‌اند، ولی وضعیت جنین به نحوی است که آماده زایمان نشده است، از روش سونوگرافی استفاده می‌شود. در واقع باید سر نوزاد در هفته پایانی بارداری به سمت پایین و رو به واژن باشد. اگر جنین در این وضعیت نباشد، زایمان به روش سزارین انجام می‌شود. بدون سونوگرافی تشخیص این وضعیت ممکن نیست و منجر به خفگی نوزاد در حین تولد می‌شود.

بررسی دلایل ناباروری
یکی دیگر از کاربردهای اصلی سونوگرافی رحم و تخمدان کمک به سنجش و اندازه گیری تخمک ها برای درمان نازایی و بالا بردن شانس بارداریاست. زمانی که زنان جوان به هر دلیلی دچار بی‌نظمی قاعدگی می‌شوند، پزشک برای آن‌ها سونوگرافی را تجویز می‌کند. وجود کیست ممکن است به تخمدان‌ها آسیب وارد کند و باعث نازایی شود. همچنین با کمک سونوگرافی رحم و تخمدان‌ها می‌توان تخمک‌ها را اندازه‌گیری و با تقویت آن‌ها به بارداری کمک کرد.

در این راستا متخصصان زنان و زایمان کلینیک بانو جهت کمک به بانوان گرامی در کنار شما عزیزان می باشند. 

پاسخ به سوالات رایج درباره سونوگرافی

1- سونوگرافی چیست؟

سونوگرافی امواجی است که به بافت بدن مادر فرستاده می شود و بسته به آنکه به بافت نرم یا سخت بدن برخورد کند، تصاویری ایجاد می کند. این تصاویر در سونوگرافی معمولی یا همان سونوگرافی دوبعدی به صورت سیاه و سفید دیده می شود.

پزشک براساس دانسته هایی که در مورد آناتومی بدن دارد آن تصاویر را تشریح می کند و از این طریق مادر را در جریان رشد جنین قرار می دهد.
 

2-بهترین زمان برای انجام اولین سونوگرافی چه وقتی است؟

اگر مادر در شرایط عادی باشد و مشکل و درد خاصی نداشته باشد – درد خاص از آن لحاظ که بیشتر مادران در اوایل بارداری دردهایی دارند که به دلیل عادی نبودن شرایط برای رحم طبیعی است – بهترین زمان برای انجام نخستین سونوگرافی، هفته هشتم است.

بسیاری از خانم ها به محض اینکه متوجه بارداری خود می شوند یا حتی شک می کنند، اصرار به سونوگرافی دارند. به دلیل اینکه فکر می کنند چون در سونوگرافی می توان درون رحم را با چشم دید قابل اطمینان تر است. درصورتی که برای این کار می توان از تست های بارداری و آزمایش استفاده کرد و نیازی به سونوگرافی نیست.

زیرا سونوگرافی حتی اگر در این زمان، بارداری را تایید کند، قادر نیست سالم بودن جنین را اثبات کند.

بنابراین پزشک ناچار است مدتی بعد سونوگرافی را تجدید کند که همان دوماهگی یا هشت هفتگی جنین است.

3- آیا سونوگرافی تنها برای تعیین جنسیت است؟

خیر، درواقع وظیفه اصلی سونوگرافی تایید سلامت جسمی جنین است؛ به طور مثال یک سونوگرافی به نام سونوگرافی غیربالگری سه ماهه نخست در هفته یازدهم تا چهاردهم بارداری انجام می شود و می تواند احتمال برخی از اختلالات کروموزومی ازجمله منگولیسم را گزارش دهد.

این بیماری از روی بافت گردن و فرم استخوان بینی در جنین تشخیص داده می شود زیرا جنین هایی که دچار این مشکل هستند بینی پهن و کوتاه و بدون استخوان و بافت گردن غیرطبیعی دارند.

بنابراین سونوگرافی در ماه های اول برای آگاهی از سلامت جنین انجام می شود و در عین حال جنسیت وی را نیز مشخص می کند.

4- چند نوع سونوگرافی وجود دارد؟

سونوگرافی انواع مختلفی دارد و برای مادران براساس اینکه شرایط عادی یا غیرعادی ای مانند دیابت و فشار خون بالا داشته باشند و یا مادرانی که جنینشان به دلایلی رشد خوبی نداشته و در معرض خطر هستند نوع خاصی از آن تجویز می شود؛ به طور مثال نوعی سونوگرافی برای تشخیص نارسایی دهانه رحم وجود دارد که برای مادرانی که سابقه سقط های بالای سه ماه و چهار ماه دارند انجام می شود زیرا ممکن است رحم به دلیل سنگین شدن تدریجی جنین نتواند وزن آن را تحمل کند یا انواعی از سونوگرافی به نام داپلر عروق و شریان های بند ناف، داپلر شریان مغز جنین و داپلر عروق رحم و انواع دیگری وجود دارند که در شرایط خاص و به تشخیص پزشک انجام می شوند.
 
5- تعداد دفعات سونوگرافی طی دوره بارداری من چند بار است؟

این موضوع بستگی به نتیجه معاینه های پزشک دارد که باتوجه به عوامل گوناگونی مانند نتیجه آزمایش ها و شرایط بدنی مادر تعیین می شود. اگر پزشکی تشخیص دهد که شرایط مادر حساس است ممکن است ماهی یک بار دستور سونوگرافی بدهد.

درصورت عادی بودن شرایط، یک بار در همان هشت هفتگی جنین، بار دوم از هفته یازدهم تا چهاردهم برای تست سونوگرافی غیربالگری سه ماهه نخست، بار سوم بین هفته پانزدهم تا بیست و دوم برای تست غربالگری خون – که البته یک بار هم همزمان با بار دوم سونوگرافی انجام می شود – و بار چهارم در ماه آخر بارداری برای تعیین وضعیت قرارگیری جنین در بدن، انجام می شود. جنین به طور معمول باید با سر به طرف پایین در رحم قرار گرفته باشد.

بنابراین یک خانم باردار در طول دوره نه ماهه بارداری چهاربار نیاز به سونوگرافی دارد و بیشتر از این در حالت عادی اصلا ضرورتی ندارد و بهتر است برخی از مادران که در این مورد کمی نگرانی و وسواس دارند این نکته را مدنظر قرار دهند.

6- چند روش برای انجام سونوگرافی وجود دارد؟

دو روش برای انجام سونوگرافی وجود دارد. یکی نوع معمول سونوگرافی که همان سونوگرافی ابدومینال یا شکمی است که از روی شکم انجام می شود و دیگری سونوگرافی واژینال که از داخل واژن و معمولا در شرایط خاصی صورت می گیرد.

7- سونوگرافی سه بعدی و چهاربعدی چیست؟

سونوگرافی سه بعدی و چهاربعدی مانند سونوگرافی دوبعدی تنها تصاویر سیاه و سفید را نشان نمی دهد بلکه همانند تصاویر سه بعدی و چهاربعدی جزییات کامل تر و روشن تری از بدن جنین را نشان می دهد. ما در این سونوگرافی ها می توانیم دقت بالاتری در تشخیص ناهنجاری های بزرگ داشته باشیم.

این نوع سونوگرافی از هفته پانزدهم تا بیست و ششم انجام می شود و راه بهتری برای بررسی شرایط جنین به حساب می آید. در چنین سونوهایی همچنین مادر می تواند عکس العمل ها و حرکات فرزندش را واضح تر مشاهده کند.

8- مزایا و معایب سونوگرافی های سه بعدی و چهاربعدی چیست؟

این نوع سونوگرافی نسبت به سونوگرافی دو بعدی دقت بیشتری برای تشخیص ناهنجاری ها دارد و برای مادرانی که سابقه مرده زایی، سقط، داشتن جنین معیوب و یا اختلالی در رحم دارند بهتر است که این نوع سونوگرافی حتما انجام شود اما در شرایط عادی بسیاری از پزشکان و متخصصین اصراری به این نوع سونوگرافی ندارند.

اگر پزشک تشخیص دهد که ممکن است در صورت انجام ندادن این کار در آینده صدمات جبران ناپذیری به کودک و مادر وارد آید برای اطمینان، آن را تجویز می کند.

9- آیا سونوگرافی می تواند برای من یا جنینم خطرناک باشد؟

سونوگرافی به دلیل اینکه از طریق امواج صوتی و نه اشعه انجام می شود به هیچ عنوان خطری برای جنین و مادر ندارد.

این امر در مورد سونوگرافی های سه بعدی و چهاربعدی هم صدق می کند. البته عده بسیاری کمی از متخصصین تصور می کنند شاید سونوگرافی از نوع داپلر، آن هم در صورتی که برای مدت زیادی بر روی بدن مادر انجام شود کمی برای جنین مشکل ساز باشد که البته درصد آن بسیار اندک است.

10- مدت زمان سونوگرافی چقدر است؟

این زمان بستگی به آماده بودن تجهیزات و مهارت پزشک دارد. معمولا در مدت زمان بسیار کوتاه – پنج یا ده دقیقه ای – انجام می شود که البته در سونوگرافی های سه بعدی و چهاربعدی ممکن است بین 15 تا 30 دقیقه طول بکشد.

11- آیا لازم است قبل از سونو، مایعات زیاد بنوشیم؟

معمولا برای انجام سونو نیاز به نوشیدن مایعات نیست. البته در سنین بسیار کم مانند زیر هشت هفته ممکن است خوردن آب و یا آبمیوه طبیعی قبل از انجام سونوگرافی به ارایه تصویر دقیق تر از جنین کمک کند اما در ماه های بعد چنین کاری لزومی ندارد.

12- آیا می توانم سونوگرافی سه بعدی انجام دهم بدون اینکه جنسیت فرزندم را بدانم؟

بله، این امکان وجود دارد. زیرا برای پزشک تنها سلامت نوزاد اهمیت دارد و جنسیت جنین به هیچ عنوان مهم نیست و تعیین جنسیت درواقع برای کنجکاوی والدین انجام می گیرد. از نظر علمی هم پزشکان وظیفه ای برای تعیین جنسیت ندارند؛ بنابراین اگر پدر و مادری نخواهند جنسیت فرزندشان را تا زمان تولد بدانند بهتر است این موضوع را قبل از انجام سونوگرافی به پزشک اطلاع دهند.

13- آیا مشکلاتی مانند بیماری های خونی در سونوگرافی مشخص می شود؟

به طور معمول برای این کار از سونوگرافی استفاده نمی شود. در مواردی زیر دستگاه سونوگرافی می توان با  آزمایش بر روی مایع داخلی رحم که جنین در آن قرار گرفته (یا همان کیسه آب) چنین مشکلاتی را تشخیص داد. زیرا سلول های پوست جنین که در این مایع ریزش کرده است خواص ژنتیکی بچه را نشان می دهد. بنابراین با بررسی ژنتیکی این سلول ها می توان تشخیص داد که این جنین بیماری خونی دارد یا نه و درصورت لزوم اقدامات لازم را انجام داد. بهترین وقت برای انجام این کار چهارده هفتگی است.

معمولا سونوگرافی نمی تواند هر اختلال کوموزومی را تشخیص دهد. زیرا همان طور که گفتیم سونوگرافی برای تشخیص انواع خاصی از ناهنجاری ها مانند منگولیسم مناسب است که آن هم از روی بررسی شکل ظاهری اجزای بدن جنین امکان پذیر می شود.

14- هزینه انجام سونوگرافی چقدر است؟

معمولا بیمه‌ها این تست را تحت پوشش خود قرار می‌دهند.  اما هزینه انجام این آزمایش آنقدر زیاد نیست که بخواهید از انجام آن خودداری کنید. 

منبع :

https://www.webmd.com

href=https://fa.wikipedia.org/wiki/سونوگرافی