نکات مهم و تأثیرگذار بر بروز سرطان دهانه رحم در دختر باکره

سرطان دهانه رحم یکی از بیماری‌هایی است که این روزها در میان بانوان، به ویژه زنان یائسه شیوع بسیار زیادی پیدا کرده است. مهم‌ترین و تأثیرگذارترین اقدامی که می‌توان در مقابل این بیماری خطرناک و شایع انجام داد، تکرار منظم چکاپ‌های دوره‌ای و تست‌های غربالگری زنانه نظیر تست پاپ اسمیر است. جالب است بدانید که سن ابتلا به این بیماری به شدت کاهش پیدا کرده و خانم‌ها از سنین 21 سالگی در معرض آن قرار می‌گیرند؛ اما آیا بروز سرطان دهانه رحم در دختر باکره نیز امکان‌پذیر است! در مقاله حاضر به بررسی پاسخ این پرسش مهم از نظر بهترین فوق تخصص سرطان رحم می‌پردازیم.

 

 

 

احتمال بروز سرطان دهانه رحم در دختر باکره

هنوز پاسخ دقیقی برای علت سرطان به دست نیامده است؛ اما می‌دانیم که برخی از عوامل می‌توانند احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش دهند. به عنوان مثال یکی از عوامل ابتلای انسان به سرطان دهانه رحم ویروسی به نام اچ.پی.وی است که به پاپیلومای انسانی نیز مشهور است. این ویروس معمولاً از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود.
درست است که دختران باکره هنوز رابطه جنسی نداشته‌اند؛ اما این نمی‌تواند دلیلی باشد که به قطع و یقین ابتلای آنان را ناممکن کند. ویروس پاپیلوما الزاماً از طریق فعالیت جنسی منتقل نمی‌شود؛ حتی تماس با پوست فرد مبتلا می‌تواند شخص را بدون حتی برقراری رابطه جنسی به این عارضه دچار‌ کند. از طرف دیگر این سرطان در زنان یائسه بسیار شایع است و عامل سن را نیز‌ می‌توان مؤثر دانست، با همه این احوالات احتمال ابتلا به آن در همه سنین با درصد بسیار کمی وجود دارد.
به عبارت بسیار ساده‌تر، احتمال ابتلای دختران باکره یا فردی که اصلا رابطه جنسی یا حتی تماس پوستی نداشته و سن کمی دارد، بسیار بسیار کم بوده اما غیر ممکن نیست. توصیه ما این است که اگر علائم و نشانه‌های خاصی را مشاهده کردید، حتماً باید به پزشک مراجعه کرده و از او کمک بخواهید.

 

نحوه تشخیص و شناسایی سرطان دهانه رحم در دختران باکره

اینکه چگونه دهانه رحم دختر باکره معاینه شده و غربالگری انجام پذیرد، بسته به شرایطی که فرد دارد تعیین می‌شود. در بانوانی که رابطه جنسی دخولی داشته‌اند و پرده بکارت آنان برداشته شده است، قطعاً پاپ ‌اسمیر مطمئن‌ترین شیوه برای تشخیص آن است که آیا شخص به سرطان دهانه رحم دچار شده است یا خیر.
با این حال حتماً به خوبی می‌دانید که انجام این تست به دلیل نمونه‌‌برداری با کمک ابزاری به نام اسپکولوم و ورود برس مخصوص نمونه‌برداری به دهانه رحم، برای دختران به ویژه دختران باکره با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود.
برای تشخیص و شناسایی سرطان دهانه رحم در دختر باکره، می‌توان از دو راهکار اقدام کرد. در صورتی که فرد متقاضی خود با انجام تست‌ پاپ ‌اسمیر و آسیب دیدن بکارت وی مشکلی نداشته باشد، بهترین و قطعی‌ترین شیوه، همین آزمایش است؛ اما چنانچه فرد از انجام آن سرباز زند‌ و حاضر به انجام این تست نباشد، می‌توان از شیوه‌های جایگزین بهره برد.
درست است‌ که این روش‌ها قطعی نیستند‌ و نمی‌توان به اندازه پاپ‌اسمیر به آنها اعتماد کرد؛ اما انجام برخی اقدامات مانند نمونه‌برداری از لگن، آزمایش خون یا سونوگرافی‌ واژینال از شیوه‌های دیگری است که پزشک می‌تواند برای اطمینان بیشتر به آنها تکیه کند. این روش‌ها را مختصر شرح می‌دهیم:

• ♦سونوگرافی واژینال

یکی از راه‌های جایگزین استفاده این روش است، در این روش از ناحیه واژن سونوگرافی انجام می‌شود. به این ترتیب می‌توان با دقت بالا بافت‌هایی را که مشکوک به سرطان هستند بررسی و شناسایی کرده و به این ترتیب از وجود یا عدم وجود بیماری اطمینان حاصل کرد. دقت کنید این نوع سونوگرافی آسیبی به پرده بکارت نخواهد زد.

• ♦ام‌آر‌آی لگن

در صورتی که سونوگرافی واژینال تا حدودی مهر تأیید بر وجود بیماری زد، برای تشخیص سرطان دهانه رحم در دختر باکره می‌توان از بررسی یک ام‌آرآی از لگن بهره برد. با کمک این شیوه پزشک می‌تواند تشخیص دهد که بیماری تا کجا پیشرفت کرده است.

• ♦انجام آزمایشات تکمیلی

در مرحله سوم پزشک تلاش می‌کند تا با کمک آزمایشات تکمیلی مانند بیوپسی، کورتاژ یا هیستروسکوپی تشخیص دهد که بیماری چه مقدار پیشرفت کرده و بافت‌های سرطانی در چه مرحله‌ای هستند و لازم است تا چه درمانی را برای بیمار در نظر بگیرد.

 

آیا روند پیشرفت سرطان دهانه رحم در دختر باکره فرق دارد؟

شروع سرطان در دهانه رحم دختر باکره زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های پوشاننده رحم دستخوش تغییراتی می‌شوند. منظور از دهانه رحم قسمت انتهایی رحم است که واژن را به رحم شخص پیوند می‌زند.‌ این تغییرات در واقع مرحله پیش سرطانی است و با انجام یک تست ساده پاپ‌اسمیر می‌توان آن را تشخیص داد. به همین دلیل است که توصیه می‌شود به‌ صورت دوره‌ای این آزمایش انجام شود.
عامل اصلی به وجود آورنده سرطان رحم، عللی همچون ابتلای شخص به ویروس اچ.پی.وی است که از طریق رابطه جنسی یا تماس پوستی با واژن، به بدن شخص منتقل می‌شود، به همین دلیل است که گفته می‌شود سرطان دهانه رحم در دختر باکره امری بسیار بعید و نادر است است. اما روند شکل‌گیری سرطان دهانه رحم در این دختران شبیه به سایر افراد است و فرقی با دیگران ندارد:

• ♦در مرحله اول این بیماری سلول‌هایی که دستخوش تغییر شده‌اند تنها به داخل دهانه رحم محدود می‌شود و بخش‌های دیگر را درگیر نکرده است.
• ♦در مرحله دوم، سلول‌های سرطانی نه تنها دهانه رحم بلکه خود رحم را نیز درگیر و بیمار می‌کنند. 
• ♦زمانی که سرطان دهانه رحم در دختران باکره به مرحله سوم می‌رسد سلول‌ها تمام لگن، بافت‌ها، غدد لنفاوی را تحت تأثیر قرار مس‌دهند.
• ♦در نهایت در مرحله چهارم نیز تمامی اندام‌های داخلی شکم مانند کبد، روده و مثانه نیز‌ به سرطان مبتلا شده و به اصطلاح متاستاز اتفاق می‌افتد.

 

عوامل اثرگذار بر شکل‌گیری سرطان دهانه رحم در دختر باکره

ذکر این نکته هم بسیار مهم و ضروری است که ویروس اچ.پی.وی شایع‌ترین عامل بروز سرطان دهانه رحم است اما تنها عامل آن نیست، در واقع آنچه باعث ابتلا به این عارضه می‌شود، اختلال در عملکرد سلول‌های سالمی است که در دهانه رحم وجود دارند، به عبارتی سرطان رشد غیر طبیعی و مخرب سلول‌های بدن است.
اختلال در رشد و عملکرد سلول‌ها به دلیل جهشی است که در دی‌ان‌ای آنها رخ می‌‌دهد، در نتیجه سلول بارها و بارها تکثیر می‌شود و باعث تجمع غیر معمول سلولی و در نهایت تولید تومور در دهانه رحم می‌شود.
بنابراین آنچه باعث سرطان دهانه رحم در دختر باکره می‌شود علاوه بر این ویروس عوامل دیگری هستند که که این اختلال یا ناهنجاری را در سلول‌های دهانه رحم تشدید می‌کنند. عواملی وجود دارند که  می‌توانند احتمال بروز سرطان در دهانه رحم را چند برابر کنند: 

• ♦ژنتیک

عامل ژنتیک و ابتلای یکی از اعضای خانواده به این سرطان از جمله عواملی است‌ که در زنان مجرد و یا دختران جوانی که رابطه جنسی نداشته‌اند باعث می‌شود تا آنها نیز در معرض این خطر قرار گیرند. در صورتی که در اعضای خانواده شما کسی به این عارضه دچار شده است، حتماً غربالگری‌های دوره‌ای را به صورت منظم انجام دهید. زیرا شما نیز در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارید.

• ♦ضعف درد سیستم ایمنی بدن 

یکی دیگر از دلایل زمینه‌ای که در میان تعداد زیادی از افراد مبتلا به سرطان مشترکا وجود دارد، نقص و ضعف در سیستم ایمنی بدن آنهاست. برخی از دختران به دلیل داشتن یک بیماری خود ایمنی داروهای سرکوب کننده پاسخ ایمنی مصرف می‌کنند می‌توانند از اصلی‌ترین کاندیداهای ابتلا به این سرطان باشند. حتی برخی از دختران به برخی دلایل داروهای ضد بارداری برای مدتی طولانی استفاده می‌کنند نیز می‌توانند دچار ضعف در سیستم ایمنی شوند.
چاقی
از دیگر مواردی که شانس ابتلا به سرطان رحم در دختران و افراد بدون رابطه جنسی را افزایش می‌دهد، چاقی است.‌ در صورتی که اضافه وزن بیش از حد دارید بیشتر مراقب خود باشید و تلاش کنید حجم چربی اضافی بدن‌تان را کاهش دهید.

• ♦سندرم تخمدان پلی‌کیستیک

از عوامل دیگری که می‌تواند در دختران باکره شانس ابتلا به سرطان را افزایش دهد عوامل دیگری مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز است. این عارضه در بانوان حتی دختران باکره نیز دیده می‌شود و اگر نادیده‌ گرفته شود علاوه بر سرطان رحم ممکن است دچار بیماری‌های دیگری نیز شوند.
زیرا در بیماری سرطان دهانه رحم سلول‌های سرطانی از هورمون‌ها تغذیه می‌کنند، افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک دچار اختلال در ترشح هورمون‌ها شده و برخی هورمون‌‌ها را بیش از حد معمول ترشح می‌کنند. 

• ♦مصرف دخانیات

افراد سیگاری نه تنها خود را؛ بلکه دیگران را نیز در معرض خطر انواع بیماری‌ها قرار می‌دهند. مواد مضر و سرطان‌زای سیگار از طریق ریه جذب خون می‌شود. تحقیقات نشان داده است که احتمال ابتلا دختران باکره سیگاری به به سرطان دهانه رحم دو برابر دختران و زنانی است که دخانیات مصرف نمی‌کنند. سیگار به دی‌ان‌ای دهانه رحم آسیب زده و آنها را مستعد تبدیل شدن به سلول‌های سرطانی می‌کند. همچنین سیگار سیستم ایمنی شخص را ضعیف کرده و به سلول‌های سرطانی فرصت رشد بیشتری می‌دهد.

• ♦استفاده طولانی مدت یا بیش از اندازه از قرص‌های ضد بارداری

تحقیقات نشان می‌دهد زمانی که یک فرد به هر دلیلی برای مدتی طولانی از قرص‌های ضد بارداری استفاده می‌کند خطر ابتلا به سرطان رحم و دهانه رحم در خود را افزایش می‌‌دهد. زمانی که پس از یک مدت طولانی مصرف آن را کنار می‌گذارید بدن به مدت طولانی نیاز دارد تا بتواند دوباره به حالت اولیه خود برگرداند.

 

علائم خطر و هشدار سرطان دهانه رحم در دختر باکره کدام‌اند؟

قطعا برای اینکه متوجه شوید که آیا به این بیماری ابتلا پیدا کرده‌اید یا خیر باید به علائم هشداردهنده آن دقت کنید. البته این علائم در میان دختران مجرد و زنانی که رابطه جنسی مداوم دارند مشترک است. علائمی که می‌تواند مانند زنگ خطر بیماران را آگاه کند به شرح زیر هستند:

• ♦اگر قاعدگی‌های بیمار از حالت طبیعی خود خارج شده و شامل خونریزی‌های سنگین و طولانی‌مدت باشد.
• ♦در میان دو دوره قاعدگی فرد لکه‌بینی یا خونریزی دارد.
• ♦ترشحات واژینالی که بسیار بدبو یا آبکی باشد.
• ♦کاهش وزن بسیار شدید و ناگهانی نیز در صورتی که هیچ دلیل موجهی نداشته باشد می‌تواند‌ هشداردهنده باشد.
• ♦در صورتی که فرد در اثر‌ کم‌خونی زیاد احساس ضعف و خستگی مداوم داشته باشد. 
• ♦مشکلاتی در دفع ادرار و مدفوع را نیز باید جدی بگیرید. (تکرر ادرار، سوزش ادرار، بی‌اختیاری ادرار، تغییر رنگ ادرار، وجود خون در‌ ادرار یا مدفوع)
• ♦درد در ناحیه لگن که هیچ دلیل عضلانی و اسکلتی نداشته باشد نیز می‌تواند از علائم اولیه به حساب آید.

 

درمان‌های موجود برای سرطان دهانه رحم به ویژه در دختران باکره

بسته به اینکه پزشک سرطان دهانه رحم در دختر باکره را در کدام مرحله از بیماری تشخیص دهد، درمان متفاوت خواهد بود. هرچقدر در مراحل اولیه‌تر از شروع بیماری متوجه وجود آن شوید با سهولت بیشتری می‌توان آن را درمان کرد. با این حال در هر مرحله نوع درمان و تصمیم پزشک متفاوت خواهد بود.

درمان سرطان (در مراحل ابتدایی)

زمانی که بیماری هنوز پیشرفت نکرده و در مراحل اولیه است درمان آن به مراتب ساده‌تر بوده و پزشک تنها بر روی درمان ناحیه رحم و دهانه رحم تمرکز‌ می‌کند. این درمان‌ها عبارت هستند از:

• ♦کرایوتراپی

کرایوتراپی یک روش درمانی است که در طی آن، ناحیه مورد نظر با کمک یک پروب فلزی بسیار سرد به صورت مستقیم منجمد می‌شود. این روش که برای درمان سرطان دهانه رحم در دختر باکره نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد در مراحل اولیه‌ می‌تواند در درمان موثر باشد. با کمک این دستگاه سلول‌های سرطانی و غیر طبیعی منجمد شده و دیگر رشد نمی‌کنند. 

• ♦لیزر درمانی

یکی دیگر از شیوه‌هایی که به پزشکان کمک می‌کند سرطان را در مراحل اولیه کنترل کند، لیزردرمانی است. برای این کار امواج لیزر سلول‌های سرطانی را می‌سوزاند و می‌تواند مرحله دوم پس از کرایوتراپی انجام شده و در نتیجه سرطان متوقف می‌شود.

 

سرطان پیشرفته دهانه رحم چگونه در دختران باکره درمان می‌شود؟

زمانی که سرطان دهانه رحم در دختر باکره پیشرفت می‌‌کند دیگر با فریز کردن یا لیزر درمانی منمی‌توان آن را درمان کرده یا کنترل کرد‌. در اغلب این موارد سرطان گسترش یافته و سایر ارگان‌ها درگیر شده‌اند، در نتیجه لازم است اقدامات جدی‌تری انجام شود. این اقدامات به شرح زیر هستند:

• ♦جراحی هیسترکتومی کامل

زمانی که دیگر نتوان از روش‌های بالا برای درمان استفاده کرد، متخصص مجبور است دهانه رحم یا کل رحم را از جای خود بردارد. در درمان سرطان دهانه رحم در دختر باکره که کمی با چالش روبه‌رو هستیم، باید به بیمار هشدار داد که پس از انجام عمل دیگر قادر به داشتن فرزند نخواهد بود. به همین دلیل اغلب این شیوه به عنوان گزینه‌های آخر بررسی می‌شود.

• ♦هیسترکتومی رادیکال

در این شیوه تنها بخش‌هایی از دستگاه رحم برداشته می‌شود. دهانه رحم، بخشی از واژن یا رباط و بافت‌های اطراف دستگاه تناسلی، لوله فالوپ و غدد لنفاوی از جمله مواردی است که پزشک تصمیم به برداشتن یا باقی ماندن آنان می‌گیرد. 

• ♦تراکلکتومی رادیکال

در این شیوه تخمدان و رحم سر جای خود باقی می‌مانند و در مقابل دهانه، بافت مجاور، غدد لنفاوی و قسمت بالایی واژن برداشته می‌شود.

• ♦سالپنگو اوفورکتومی دو طرفه

این مورد زمانی انجام می‌شود که پیشرفت سرطان به حدی باشد که تنها برداشتن تخمدان و لوله فالوپ می‌تواند بیمار را از شر عارضه رهایی بخشد.

• ♦تخلیه ناحیه لگن

زمانی که بیماری بخش‌ها و ارگان‌های دیگر را نیز درگیر کرده باشد‌ جان بیمار در خطر است. در این شرایط برای نجات بیمار تنها راهی که باقی‌مانده این است که ناحیه لگن تخلیه شود‌. بخش‌هایی از روده بزرگ، رکتوم و مقعد، واژن، غدد لنفاوی و دهانه رحم برداشته می‌شوند‌؛ سپس برای اینکه بتوان ادرار و مدفوع را از بدن خارج کرد، لازم است از جراحی پلاستیک و ابزارهای بسیار پیشرفته استفاده کرد. 

 

پیشگیری از سرطان دهانه رحم در دختر باکره

برخی از عواملی را که موجب ابتلا به سرطان رحم می‌شوند نمی‌توان تغییر داد. سیستم ایمنی ضعیف یا عامل ژنتیک را نمی‌توانید آن را تغییر داده یا حذف کنید؛ اما این‌ امکان را دارید که با تغییر سبک زندگی خود، این عوامل را سرکوب کنید و فرصتی به آنان ندهید تا بتوانند زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهند.
اگر داروهای ضد بارداری مصرف می‌کنید آنها را کاهش داده یا با مشورت پزشک کناری بگذارید. سیگار را ترک کرده و آب کافی بنوشید، مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه را در ر سبد غذایی خود بگنجانید. منظم و روزانه مقداری ورزش کنید و از همه مهم‌تر برای غربالگری و چکاپ‌های دوره‌ای حتماً به پزشک مراجعه کرده و همیشه به سلامت خود اهمیت دهید.

 

سخن پایانی

درست است که برخی بیماری‌ها با بالا رفتن سن بیش از گذشته می‌توانند رخ دهند؛ اما این دلیل نمی‌شود که در سنین پایین‌تر افراد به آن مبتلا نشوند. یکی از این بیماری‌ها سرطان دهانه رحم است. همان‌طور که در مقاله حاضر نیز توضیح دادیم، اصلی‌ترین دلیلی که بانوان را مبتلا به این بیماری می‌کند، ویروس پاپیلومای انسانی است. همان‌طور که گفتیم این ویروس از طریق مقاربت جنسی و تماس پوستی به واژن منتقل می‌شود؛ بنابراین احتمال درگیر شدن دختران باکره به آن بسیار کم است. با این حال این امکان به برخی دلایل وجود دارد که شاهد سرطان دهانه رحم در دختر باکره باشیم و عملاً شانس ابتلای دختران باکره به این بیماری همچنان وجود دارد. چراکه این بیماری دارای علل زمینه‌ای دیگری مانند فاکتور وراثت و غیره است که در دختران باکره نیز تأثیرگذارند. بهترین کار این است که تحت نظر پزشکان متخصص باشیم و برای غربالگری دوره‌ای با آنها مشورت‌کنیم.