علت خارش دهانه رحم چیست؟
خارش دهانه رحم اغلب به علت استفاده مداوم از انواع مواد تحریک کننده، عفونتهای حاد و یائسگی اتفاق میافتد. البته در برخی موارد که بسیار نادر است، خارش واژن به علت مشکلات و عارضههای پوستی، بیماریهای جنسی و مقاربتی، انواع سرطانها و همچنین استرس و اضطراب شدید به وجود میآید. به صورت کلی این دسته از عوارض در اکثر مواقع به تنهایی برطرف شده و نیازی به نگرانی نیست. اما در صورتی که به مدت طولانی در ناحیه دهانه واژن خارش زیادی داشتید، ممکن است خبر از یک بیماری جدی باشد. بنابراین در اولین فرصت برای معاینه و انجام آزمایشهای لازم به بهترین فوق تخصص سرطان رحم مراجعه نمایید.
آنچه در این مقاله میخوانید:
خارش دهانه واژن از جمله مشکلات آزاردهنده و در برخی مواقع دردناک است که بیشتر به علت مواد شیمیایی تحریک کننده، عفونت همچنین یائسگی اتفاق میافتد. فرج یا همان ولو، بخش خارجی ناحیه تناسلی خانمها است که دربرگیرنده لب ها، دهانه بیرونی مثانه، دهانه واژن همچنین کلیتوریس است. از این رو قسمت واژن یک لوله درونی بوده که قسمت رحم را به فرج وصل مینماید. ممکن است هر خانمی حتی برای یکبار در طول زندگی خود، خارش را در اطراف فرج یا دهانه واژن و رحم خود تجربه کند.
نشانهها و شیوههای درمانی هر کدام در درجه اول به علتی که سبب ایجاد آن شده، بستگی دارد. مهمترین این علل عبارتاند از:
مواد محرک
زمانی که واژن در برابر انواع مواد شیمیایی معطر و تحریک کننده قرار میگیرد، ممکن است با خارش روبرو شوید. این دسته از مواد تحریک کننده، قادر هستند نوعی عکس العمل آلرژیک به همراه آن بثورات شدید و خارشدار در قسمتهای گوناگون بدن، به خصوص دهانه رحم را به وجود آورند. از رایجترین مواد تحریک کننده و معطر شیمیایی میتوان موارد زیر را نام برد:
- انواع صابون
- اسپریهای مخصوص خانمها
- دوش واژینال
- انواع پماد و کرمها
- شیوههای جلوگیری از حاملگی موضعی
- حمام حبابی
- دستمالهای عطری مخصوص توالت
- انواع مواد شوینده
- مواد نرم کننده مخصوص پارچه
مشکلات و عارضههای پوستی
بعضی از بیماریهای پوستی مثل اگزما و پسوریازیس ممکن است سبب قرمزی و خارش اندام تناسلی شوند. بیماری پوستی اگزما که با نام درماتیت آتوپیک نیز معروف است، شامل ضایعههای پوستی است که در مرحله اول در اشخاص درگیر با بیماری آسم و آلرژی ظاهر میشود. راش شبیه به رنگ قرمز و با خارش زیاد با ظاهر بافت پوستهای شکل هستند، که این حالت میتواند در برخی از خانمهای درگیر با اگزما به دهانه رحم منتقل شود.
پسوریازیس از رایجترین عارضههای پوستی است. این بیماری سبب به وجود آمدن لکههای پوستهای شکل، خارش شدید و قرمزی زیاد در راستای پوست سر و همچنین مفاصل میشود. در برخی مواقع، پراکنده شدن این نشانهها میتواند در دهانه رحم واژن نیز اتفاق افتد. خارش زیاد در مجاور فرج در برخی به ابتلا به بیماری لیکن پلان است.
عفونت از نوع مخمر
مخمرها در واقع یک نوع قارچهای نچرال هستند که به صورت کاملا طبیعی در دهانه رحم قرار دارند. عفونت مخمری به تنهایی سبب ایجاد عارضه نمیشود. اما هنگامی که رشد این مخمرها از حد معمول رد شود، امکان دارد سبب ایجاد بیماریهای عفونی سخت شود. این دسته از عفونتها با نام عفونتهای مخمری ناحیه واژن معروف است که بسیار رایج است. در واقع این عفونت در هر دوره از زندگی تقریبا ۴ الی ۵ خانم را درگیر میکند. اکثر خانمها در دوره زندگی خود، حداقل برای یکبار به عفونت مخمری واژن مبتلا میشوند.
بد نیست بدانید که عفونت مخمری در بیشتر مواقع جدی و مهم نبوده، اما ممکن است نشانههای آن بسیار ناخوشایند و طاقت فرسا باشد. در بیشتر مواقع این دسته از عفونتها، بعد از مصرف یک دوره مشخص آنتی بیوتیک، رخ میدهند؛ چرا که آنتی بیوتیکها میتوانند باکتریهای ضروری و مفید را به همراه باکتریهای مضر نابود کنند. این در صورتی است که باکتریهای مفید جهت مدیریت رشد و گسترش مخمر ضروری هستند.
رشد زیاد ماده مخمر در ناحیه واژن و دهانه رحم ممکن است دلیل خارش واژن و علائم نامطلوبی مانند سوزش شدید و ترشح تودهای شکل باشد. از جمله علل خارش واژن و دهانه رحم در هفته نخست حاملگی به تغییرات هورمونی است. این دسته از تغییرات هورمونی عامل بسیار مهمی برای دچار به عفونتهای واژن از نوع مخمری است. احتمال ابتلا به عفونت مخمری، نه تنها در زمان حاملگی، بلکه قبل از آن به علت استفاده از شیوههای جلوگیری از حاملگی همچنین دوش واژینال نیز وجود دارد.
عفونت واژن از نوع باکتریایی
از دیگر علل خارش واژن و دهانه رحم، عفونت باکتریایی است. دقیقا مثل عفونت مخمری واژن، واژینوز باکتریال نیز به علت نبود هماهنگی و تعادل میان باکتریهای ضروری و غیر ضروری که به صورت نچرال در ناحیه واژن وجود دارند، رخ میدهد. از سوی دیگر واژینوز باکتریال بیشتر خانمها را در دوره باروری درگیر میکند. به بیان دیگر این عارضه بر خانمهایی که از جهت جنسی فعال هستند، تاثیر میگذارد، با این وجود عفونت مقاربتی به حساب نمیآید.
این حالت همیشه با ظاهر شدن نشانهها همراه نبوده و در زمان بروز، نشانههایی مانند خارش شدید، ترشحات با بوی بد و غیر عادی را به همراه دارد. ترشحات این نوع عفونت میتواند به شکل رقیق، رنگ خاکستری مات و حتی سفید باشند که در برخی مواقع ممکن است کفدار نیز باشند.
انواع بیماریهای مقاربتی
نمونههای زیادی از بیماریهای مقاربتی ممکن است در زمان برقراری رابطه جنسی مراقبت نشده، به فرد منتقل شوند و سبب خارش واژن و دهانه رحم شوند. از مهمترین بیماریهای مقاربتی میتوان موارد زیر را نام برد:
- بیماری کلامیدیا
- عارضه زگیل تناسلی
- بیماری سوزاک
- عارضه تبخال تناسلی
- عارضه تریکومونیازیس
علاوه بر خارش، ممکن است نشانههای بیشتری را تجربه کنید که رایجترین آنها عبارتاند از:
- ترشح مواد سبز و همچنین زرد رنگ ناحیه واژن
- احساس درد در زمان ادرار
دوره یائسگی
خانمهایی که در دوره یائسگی به سر میبرند یا در گذشته یائسه شدهاند، نسبت به سایر زنان، بیشتر به خارش رحم و واژن دچار میشوند. این وضعیت به علت کم شدن میزان هورمون استروژن در سنین یائسگی اتفاق میافتد، که ممکن است آتروفی واژن را نیز ایجاد کند. عارضه آتروفی واژن در واقع ظریف شدن مخاط این قسمت است که ممکن است سبب خشکی زیاد واژن شود. اگر خشکی واژن درمان نشود، امکان تحریک و همچنین خارش قسمت دهانه رحم نیز وجود دارد.
استرس روحی و جسمی
استرس باعث بروز انواع بیماریها، مشکلات روانی و جسمی به خصوص خارش دهانه واژن میشود. با وجودی که این مسئله زیاد رایج نیست، اما برخی از خانمها در اثر استرس شدید و مداوم به خارش واژن و دهانه رحم مبتلا میشوند. این مسئله هنگامی رخ میدهد که استرس، سیستم ایمنی بدن شما را به صورت جدی ضعیف کند. در نتیجه، شما را در برابر عفونتهایی که سبب خارش واژن میشوند، قرار میدهد.
سرطان ولو
در نمونههای نادر، خارش واژن میتواند یکی از نشانههای سرطان ولو باشد. این سرطان، بخش بیرونی سیستم تناسلی خانم را تحت تاثیر قرار میدهد. بد نیست بدانید که همیشه سرطان ولو دارای علائم نیست. با این وجود شیوع علائم با برخی از مواردی مانند خارش خفیف و شدید، خونریزی غیر عادی یا حتی درد در قسمت فرج همراه است.
اگر که این سرطان در مراحل ابتدایی توسط متخصص با تجربه تشخیص داده شود، به آسانی درمان میشود. از این رو، این عامل یک علت مهم جهت الزام انجام آزمایشها و معاینههای دورهای توسط متخصص زنان است.
زمانی که خارش واژن بسیار کم باشد، علت جدی نداشته و ممکن است خیلی سریع برطرف شود. خارش کم دهانه رحم بیشتر به دلیل استفاده از انواع محصولات تحریک کننده پوست است. برخی از خانمها پوست بسیار حساسی دارند و با مصرف برخی مواد تحریک کننده، ناحیه تناسلی آنها دچار خارش و حتی قرمزی میشود. از این رو میتوان گفت که پرزهای لباس زیر یا پد مخصوص قاعدگی از مهمترین عوامل در خارش کم دهانه رحم هستند. از دیگر به عنوان یک عامل بالقوه در ایجاد این مشکل میتوان موارد زیر را نام برد:
- پدهای مخصوص پریودی
- وجود مواد پلاستیک در لباس زیر
- شستن لباس زیر با شویندههای معطر رختشویی
- استفاده از کاندوم لاتکس
به طور معمول خارش واژن، هنگامی رفع میشود که به هیچ عنوان از این دسته محصولات شیمیایی، حساسیتزا و معطر استفاده نکنید. محصولات و مواد شوینده غیر معطر، حساسیت و تحریکات بسیار کمی را ایجاد میکنند.
به منظور تشخیص علت خارش این ناحیه، ابتدا پزشک سوالاتی در رابطه با نشانههایی که دارید، مانند میزان شدت و مدت زمان بروز خارش و عملکرد جنسی از شما میپرسد. علاوه بر این، ممکن است یک معاینه بالینی از لگن شما نیز انجام شود. در زمان انجام معاینه لگن، متخصص قسمت فرج سیستم تناسلی را به صورت دقیق و کامل بررسی میکند. همچنین امکان دارد که پزشک از یک اسپکولوم جهت مشاهده درون واژن استفاده نماید.
احتمال دارد زمان ورود انگشت به درون ناحیه داخلی واژن، شکمتان را خیلی کم فشار دهد تا به راحتی بتواند اندامهای تولید مثل را از جهت هر نوع مشکل و ناهنجاری معاینه و بررسی کند. علاوه بر این، احتمال دارد که متخصص زنان از بافت پوست ولو یا حتی از ترشحات ناحیه واژن جهت انجام تجزیه و ارزیابی دقیق تر، نمونه برداری نماید. از سوی دیگر، پزشک برای تکمیل یافتهها ممکن است آزمایش خون یا حتی ادرار تجویز کند.
پس از آنکه متخصص دلیل اصلی خارش دهانه رحم را تشخیص داد، نوبت به درمان میرسد. در این مرحله پزشک با توجه به شرایط شما برخی از شیوههای درمانی را به شما توصیه میکند. مدت زمان و نوع روش درمانی مورد نظر به وضعیت ویژه ایجاد کننده آن وابسته است.
پس از آشنایی با علت این عارضه و نحوه تشخیص آن، نوبت به درمان این عارضه میرسد. برخی از علل ایجاد کننده خارش واژن و دهانه رحم به تنهایی برطرف میشوند. همچنین، شما میتوانید از یخ یا کیسه سرد بر روی قسمت فرج و از انواع کرمها و لوسیونهای استروئیدی به منظور کاهش تورم استفاده نمایید تا درد وخارش کمتر شود. با این وجود، باید مقدار مصرف این دسته از کرم و لوسیونها را به حداقل برسانید؛ زیرا اگر بیش از اندازه از این مواد استفاده نمایید، ممکن است خارش رحم و تحریکات طولانی و حاد مجدد بازگردد.
انواع کرمهای کورتیکواستروئیدی برای خارش واژن خوب است. از جمله این کرمها میتوان پماد هیدروکورتیزون را نام برد که برای خارش زیاد بسیار مؤثر است. همچنین میتوانید از پماد کلوبتازول جهت درمان لیکن اسکلروزوس نیز استفاده نمایید. در صورتی که به عفونت مخمر واژن دچار شده باشید، متخصص جهت درمان این عفونت، استفاده از داروهای ضد قارچ را به شما توصیه میکند. در این وضعیت، انواع داروهای خوراکی، برخی از پماد و کرمها جهت خارش رحم و واژن برای شما تجویز میشود.
بد نیست بدانید که این داروهای خوراکی و کرمها را میتوانید با نسخه و حتی بدون نسخه پزشک از داروخانههای معتبر تهیه نمایید. پمادهای ضد قارچ و انواع شیافها مثل کلوتریمازول در درمان خارش واژن و دهانه رحم تاثیر بسیار زیادی دارند. از سوی دیگر برخی از داروهای ضد قارچی مثل فلوکونازول، خارش واژن را درمان میکنند. با این حال در صورتیکه دلیل ایجاد علائم شما به صورت قطعی توسط متخصص، تشخیص داده نشد، میبایست تا مطمئن شدن از دلیل خارش واژن از مصرف انواع داروها بدون نسخه پزشک خودداری نمایید.
علاوه بر درمان پزشکی، میتوانید از شیوههای خانگی جهت درمان خارش ناحیه دهانه رحم استفاده کنید. در واقع شما با رعایت دقیق بهداشت فردی و اصلاح عادتهای بهداشتی خود از اکثر علل دچار شدن به خارش واژن جلوگیری کنید. به منظور پیشگیری از ابتلا به انواع عفونتهای ناحیه واژن و خارش قسمت دهانه رحم و تحریک آن، انجام تعدادی تکنیک خانگی ممکن است تا حد قابل توجهی تاثیر گذار باشد. مهمترین نکات خانگی عبارتاند از:
- به منظور شست و شوی قسمت تناسلی خود از آب ولرم
- پرهیز از مصرف محصولات مختلف مثل دوش واژینال و انواع اسپری
- عوض کردن لباسهای زیر خیس و نمدار پس از انجام ورزش، شنا و فعالیتهای جسمی
- پوشیدن لباسهای زیر نخی
- تعویض روزانه لباس زیر
- خوردن فراوردههای لبنی پروبیوتیک به ویژه ماست؛ زیرا امکان دچار شدن به عفونت مخمری را به حداقل میرساند.
- استفاده از کاندوم لاتکس هنگام نزدیکی
- شستن خود از روبرو به عقب پس از مدفوع کردن
- اگر به کاندوم لاتکس آلرژی دارید، بهتر است از متخصص خود در رابطه با موارد جایگزین مشورت کنید.
- پرهیز از خاراندن همچنین ماساژ پوست در زمان خارش؛ چرا که این کار خارش شما را شدیدتر میکند.
در صورتی که خارش به حدی حاد باشد که زندگی و فعالیت روزانه و حتی خواب شما را آشفته و مختل کند، میبایست در اسرع وقت به یک متخصص زنان و زایمان با تجربه مراجعه نمایید. با وجود اینکه اکثر علل این وضعیت مهم و جدی نیستند، اما بعضی از شیوههای درمانی ممکن است در کمتر شدن درد و ناراحتی این عارضه به شما کمک نمایند. در صورتی که خارش واژینال بیشتر از ۷ روز ادامه داشت، یا حتی اگر خارش با سایر نشانهها همراه بود، حتما در اولین فرصت برای رزرو نوبت از پزشک زنان اقدامات لازم را انجام دهید.
مهمترین نشانههایی که ممکن است با خراش دهانه رحم همراه باشند، عبارتاند از:
- وجود زخم یا تاول در ناحیه فرج
- احساس درد و حساسیت در اندام تناسلی
- ورم و قرمز شدن اندام تناسلی
- مشکل در دفع ادرار
- ترشحات غیر طبیعی از واژن
- احساس ناراحتی و درد در زمان فعالیت جنسی
خارش دهانه رحم یک عارضه بسیار ناخوشایند و در برخی مواقع آزاردهنده است که در این مطلب مهمترین دلایل آن را برای شما عزیزان بیان کردیم. در صورتی که در دهانه واژن خارش زیادی دارید و پس از چند روز برطرف نشده، میبایست در اولین فرصت برای معاینه و انجام آزمایشهای لازم به نزد یک متخصص زنان با تجربه بروید. پزشک میتواند با معاینه لگنی و سایر اقدامات به تشخیص صحیح علت زمینهای خارش واژن پرداخته و گزینههای درمانی مناسب شما را تجویز کند. در کلینیک درمانی ما، با تجربهترین و بهترین فوقتخصصان در حوزه زنان و زایمان مشغول به فعالیت هستند که میتوانید برای درمان این عارضه به آنها مراجعه نمایید.