عفونت قارچی واژن؛ یکی از شایعترین از انواع عفونتهای واژینال
عفونت قارچی واژن یکی از شایعترین از انواع عفونتهای واژینال است که ممکن است در هر سنی برای هر خانمی ایجاد شود؛ اما بهطورکلی احتمال آن در سنین باروری و به ویژه در بارداری بسیار شایعتر است. به دلایل مختلفی مانند تغذیه نامناسب، عدم رعایت بهداشت شخصی، عدم رعایت نکات بهداشتی در روابط جنسی، استفاده از شویندههای نامناسب، استفاده از لباسهای زیر نامناسب و ... ممکن است عفونت واژن ایجاد شود. در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد عفونت واژن قارچی به شما بدهیم.
عفونت قارچی واژن که با نام کاندیدیازیس نیز ممکن است آن را بشناسید، یکی از انواع عفونتهای شایع در میان خانمها میباشد. بهطورکلی یک واژن با محیطی سالم، حاوی باکتریها و برخی سلولهای مخمر است که برای بدن مفید میباشد؛
اما زمانی که به هر دلیلی مانند رژیم غذایی، عدم رعایت بهداشت و ... تعادل باکتریها و مخمرها تغییر کند، سلولهای مخمر میتوانند بهطور غیرطبیعی تکثیر شوند که درنتیجه باعث خارش، تورم و تحریک خواهند شد. درمان عفونت واژن قارچی میتواند علائم را در یک دوره تسکین دهد؛ اما در موارد شدیدتر، ممکن است درمان عفونت بیشتر طول بکشد.
عفونتهای مخمری واژن از انواع عفونت مقاربتی (STI) نیستند که معمولاً بهعنوان بیماریهای مقاربتی (STD) شناخته میشوند. اگرچه تماس جنسی میتواند آنها را گسترش دهد، اما زنانی که از نظر جنسی فعال نیستند نیز میتوانند به این نوع عفونت مبتلا شوند.
شایان ذکر است عفونتی که بهطور شایع تحت عفونتهای قارچی در زنان گزارش میشود، عفونت با کاندیدیا آلبیکانس است که تحت عنوان کاندیدازیس واژن نامیده میشود.
در زنانی که عفونتهای قارچی با داروهای معمول با شک به این عفونت درمان شده است ولی درمان قطعی نشده است و علائم مجددا عود میکند، احتمال دارد آن عفونت با عاملان کمتر شایع ایجاد شده باشد. این عفونتها معمولا در زنانی که دیابت کنترل نشده، نقص ایمنی یا دورههای شیمی درمانی دارند، شایعتر است.
درمان قطعی برای عفونت واژن از هر نوعی که باشد درمان تخصصی توسط پزشک است و استفاده از درمانهای سنتی مانند قرار دادن سیر و موارد دیگر در واژن و استفاده از داروهای موضعی واژینال سنتی میتواند به شدت بیماری را تشدید کند و حتی گاهی میتواند منجر به مرگ فرد شود.
عفونت واژن برای بیشتر خانمها در سنین باروری چه از نوع ویروسی و چه باکتریایی ممکن است حداقل یک مرتبه رخ بدهد. معمولا در افرادی که با شرکای مختلف جنسی رابطه دارند و بهداشت جنسی را رعایت نمیکنند این عفونتها به شکل عفونتهای مقاربتی بیشتر دیده میشود ولی این تنها دلیل نیست. به طور کلی عفونت واژن در زنان با شرایط زیر بسیار رایج است:
♦ افرادی که رابطه جنسی خود را بدون رعایت اصول اخلاقی و بهداشت انجام میدهند.
♦ افرادی که در دوران قاعدگی خود بهداشت را بخوبی رعایت نمیکنند.
♦ افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف شده هستند.
♦ افرادی که تغذیه نامناسب دارند.
♦ افرادی که دائم دچار استرس میشوند و آن را کنترل نمیکنند.
♦ افرادی که بصورت خودسرانه آنتی بیوتیک مصرف میکنند که منجر به مقاوم شدن عاملان عفونت خواهد شد.
♦ افرادی که به وفور از مواد شیمایی حساسیت زا مانند دوش واژینال، شامپوها و صابونهای دارای اسانس و ... استفاده میکنند.
♦ افرادی که از لباس زیر نامناسب استفاده کرده و بصورت منظم آن را تعویض نمیکنند.
♦ افرادی که ناحیه تناسلی را خشک و تمیز نگه نمیدارند.
این نوع عفونت نیز مانند بسیاری از بیماریهای زنانه دیگر دارای علائمی است؛ اما درصورتیکه معاینات دورهای منظم را نزد یک دکتر زنان خوب انجام دهید، این احتمال وجود دارد که قبل از ظهور و تشدید علائم، بیماری تشخیص داده شده و اقدامات درمانی لازم انجام شوند.
ازجمله علائم عفونت واژن قارچی میتوان به خارش، سوزش و ... اشاره کرد. بسیار مهم است که در صورت بروز این علائم از خوددرمانی پرهیز کرده و در اسرع وقت به یک متخصص زنان خوب و باتجربه مراجعه کنید که قدرت تشخیصی بالایی داشته باشد؛
زیرا تشخیص نوع عفونت در نحوه درمان آن بسیار مؤثر است و اگر تشخیص اشتباهی صورت گیرد، ممکن است شرایط بدتر شده و بیماری پیشرفت کند. سهلانگاری در پیگیری درمان عفونت واژن قارچی میتواند عوارض ناگواری مانند عفونتهای رحمی و مشکلات باروری و ... را برایتان ایجاد کند.
از مهمترین علائم عفونت واژن قارچی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
♦ خارش واژن
♦ تورم در ناحیه اطراف واژن
♦ سوزش در طول ادرار یا داشتن رابطه جنسی
♦ درد هنگام رابطه جنسی
♦ درد در هر شرایطی
♦ سرخی و التهاب در واژن
♦ راش پوستی در واژن
ترشحات زرد متمایل به سفید و تودهای از واژن نیز یکی دیگر از علائم عفونت واژن قارچی است. این ترشحات در بسیاری از بیماران از نظر ظاهری بافتی پنیری شکل دارند. گاهی ممکن است ترشحات آبکی نیز دیده شود و علائم در همه افراد یکسان نیست.
مخمر کاندیدا بهطور طبیعی در واژن وجود دارد و یک میکروارگانیسم در ناحیه واژن باکتری لاکتوباسیلوس رشد خود را کنترل میکند؛ اما اگر عدم تعادل در سیستم بدنی شما وجود داشته باشد، این باکتریها بهطور مؤثر عمل نمیکنند. درنتیجه منجر به رشد بیشازحد مخمر یا قارچ میشود که باعث علائم عفونت قارچی واژن خواهد شد. بهطورکلی عوامل متعددی میتوانند باعث عفونت واژن قارچی شوند که مهمترین آنها عبارتاند از:
♦ مصرف آنتیبیوتیکهایی که میزان لاکتوباسیلوس (باکتریهای لازم) را در محیط واژن کاهش میدهند.
♦ دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی شدید و تغییرات بدنی
♦ دیابت کنترل نشده
♦ سیستم ایمنی ضعیف به هر دلیلی مانند ابتلا به برخی از بیماریهای خاص
♦ بهم ریختن تعادل هورمونی در نزدیکی زمان دوره قاعدگی
♦ فشار بالا
اگر عفونتهای قارچی مکرر دارید یا با درمانهای معمولی گذشته نتوانستهاید از شر عفونت واژن قارچی خلاص شوید، حتماً مجدداً به متخصص زنان خود درصورتیکه اطمینان دارید قدرت تشخیصی بالایی دارد، مراجعه کنید تا نوع عفونت شناخته شده و درمان مناسب صورت گیرد.
در برخی شرایط اگر با چندین نسخه از یک پزشک به نتیجه نرسیدید، ممکن است پزشک شما تشخیص درستی انجام نداده باشد و بهتر است به متخصص دیگری نیز مراجعه کنید.
تشخیص علت عفونت قارچی واژن برای متخصصان باتجربه، ساده است. بااینحال به دلیل شباهت علائم عفونت واژن با برخی شرایط دیگر، بسیار مهم است که متخصص شما قدرت تشخیص بین این بیماریها را داشته باشد.
برای تشخیص علت عفونت قارچی واژن پزشک ابتدا در مورد سابقه پزشکی شما سؤال خواهد کرد؛ مثلاً از شما میپرسد که آیا قبلاً عفونتهای قارچی داشتهاید یا خیر؟ آنها همچنین ممکن است بپرسند که آیا شما تابهحال دچار یک بیماری مقاربتی شدهاید یا خیر؟
مرحله بعدی برای تشخیص علت عفونت قارچی واژن، معاینه فیزیکی کامل و معاینه لگنی است. پزشک دیوارههای واژن و دهانه رحم شما را بهطور کامل معاینه میکند و علائم را بررسی خواهد کرد. بسته به آنچه که پزشک شما میبیند، در گام بعدی ممکن است تعدادی از سلولهای واژن را بهعنوان نمونه جمعآوری کند و به آزمایشگاه بفرستد که تحت عنوان تست پاپ اسمیر نیز شناخته میشود.
این تست میتواند وجود سلولهای پیش سرطانی یا سرطانی دهانه رحم را نیز مشخص کند. آزمایشهای آزمایشگاهی معمولاً برای زنانی تجویز میشود که بهطور منظم عفونتهای قارچی را تجربه میکنند یا برای افرادی که حتی با انجام روشهای درمانی بهبود پیدا نکردهاند.
هر عفونت قارچی متفاوت است، بنابراین پزشک شما بهترین فرد برای انتخاب یک روش درمانی مؤثر برای این بیماری است. درمانها بهطورکلی بر اساس شدت علائم و علت عفونت قارچی واژن شما تعیین خواهند شد. برای عفونت واژن قارچی ساده، پزشک معمولاً یک 1 الی 6 روز داروهایی مانند کرم، پماد، قرص یا شیاف ضد قارچ را برایتان تجویز میکند.
این داروها میتوانند بهصورت نسخهای یا بدون نسخه (OTC) باشند. رایجترین داروهای مورد استفاده در این شرایط عبارتاند از:
♦ بوتوکونازول(ژینازول)
♦ کلوتریمازول(لوترین)
♦ میکونازول(مونیستات)
♦ ترکونازول(ترازول)
♦ فلوکونازول(دیفلوکان)
اگر یک عفونت قارچی ساده داشتید، بعد از اتمام درمان مجدداً از طریق مراجعه به پزشک خود پیگیری کنید تا مطمئن شوید که دارو مؤثر بوده است. در صورت بازگشت علائم در عرض 2 ماه، ویزیت بعدی را برنامهریزی کنید.
در صورت وجود شرایط زیر، عفونت واژن از نوع پیچیده یا شدید تشخیص داده میشود که درمانهای سختتری نیاز دارد:
♦ قرمزی، تورم و یا خارش شدید که منجر به زخم یا پارگی در بافت واژن شده باشد.
♦ در یک سال، بیش از چهار بار علائم عفونت قارچی واژن مشاهده شود.
♦ در صورت بارداری
♦ دیابت کنترل نشده یا سیستم ایمنی ضعیف در اثر مصرف دارو
♦ ابتلا به ویروس ایدز یا اچ آی وی
درمانهای احتمالی برای عفونت واژن شدید، عبارتاند از:
♦ درمان واژینال با برخی از کرمها، پمادها، قرصها یا شیاف به مدت 14 روز
♦ دو یا سه دوز فلوکونازول (دیفلوکان)
♦ تجویز طولانیمدت داروی فلوکونازول بصورت یک بار در هفته و به مدت 6 هفته یا استفاده دراز مدت از یک داروی ضد قارچ موضعی
اگر عفونت شما باز هم عود کرد، باید بررسی کنید که آیا شریک جنسی شما عفونت قارچی دارد یا خیر؟ اگر مشکوک هستید که یکی از شما به عفونتهای قارچی مبتلا شده است، هنگام رابطه جنسی حتماً از روشهای محافظتی مناسب مانند کاندوم استفاده کنید.
برخی افراد دوست ندارند از داروهای شیمیایی استفاده کنند و بهصورت خودسرانه به سراغ داروها و درمان خانگی عفونت قارچی واژن میروند. ما این روند را پیشنهاد نمیکنیم؛ زیرا قبل از هر درمانی ابتدا باید نوع عفونت شما و شدت آن تشخیص داده شود و درمانهای خودسرانه میتواند علائم را تشدید کند؛ اما بعد از معاینات لازم و صلاحدید پزشک میتوانید از روشهای زیر بهعنوان روشهای کمکی برای درمان خانگی عفونت قارچی واژن استفاده کنید:
♦ روغن نارگیل
♦ کرم روغن درخت چای
♦ سیر
♦ شیاف واژینال اسید بوریک
♦ ماست ساده بهصورت خوراکی یا داخل واژن به دلیل داشتن پروبیوتیک
نکته مهمی که باید در طول درمان به آن توجه داشته باشید این است که قبل از استفاده از کرمها یا روغنها به واژن خود مطمئن شوید که دستهای شما کاملا تمیز هستند.
در صورت مصرف داروهای OTC یا نسخهای با پزشک خود در مورد داروهای گیاهی که میخواهید مصرف کنید نیز صحبت کنید؛ زیرا برخی از گیاهان میتوانند با داروهایی که مصرف میکنید تداخل داشته باشند یا میتوانند عوارض جانبی ناخواسته دیگری را برایتان ایجاد کنند.
درحالیکه عفونتهای قارچی در ناحیه واژینال زنان شایعتر است، ممکن است مردان نیز به برخی از عفونتهای قارچی مبتلا شوند. هنگامیکه عفونت قارچی آلت تناسلی را تحت تأثیر قرار میدهد، بهعنوان عفونت قارچی آلت تناسلی شناخته میشود. در بدن همه انسانها کاندیدا یا برخی باکتریها و قارچهای دیگر که عامل عفونتها هستند بهطور طبیعی وجود دارند؛
اما هنگامیکه این قارچها و باکتریها بیشازحد رشد داشته باشند، میتوانند منجر به عفونتهای مختلفی ازجمله عفونت قارچی شوند. ناحیه کشاله ران مخصوصاً به دلیل چینوچروکهای پوستی و رطوبت بیشتر، مستعد رشد بیشازحد کاندیدا است.
بااینحال، عفونتهای قارچی آلت تناسلی معمولاً به دلیل داشتن رابطه جنسی محافظت نشده واژینال با زنی که به این عفونت مبتلا است نیز ایجاد میشود. شما میتوانید با استفاده از کاندوم در هنگام رابطه جنسی از ایجاد این عفونت قارچی و سرایت آن به شریک خود جلوگیری کنید. حمام کردن منظم نیز میتواند کمک کننده باشد.
علائم عفونتهای قارچی در مردان ممکن است زیاد برجسته نباشد، اگرچه قرمزی و لکههای سفید در امتداد آلت تناسلی و همچنین احساس سوزش و خارش گاها مشاهده گردد.
درحالیکه عفونتهای قارچی معمولاً مربوط به عفونتهای واژن در زنان بخصوص در سنین باروری است، نوزادان نیز میتوانند به آن مبتلا شوند. شایعترین عفونتهای قارچی در نوزاد، راش پوشک است. بااینحال، همه بثورات پوشک ناشی از رشد بیشازحد مخمر نیستند. بهعلاوه مادرانی که دچار عفونت قارچی واژن در بارداری میشوند و این عفونت به درستی کنترل و درمان نمیشود،
ممکن است آن را به نوزاد خود انتقال دهند که میتواند خطرات جدی برای نوزاد ایجاد کند. عفونت قارچی واژن در بارداری (درمان نشده) به طور کلی خطرات متعددی برای مادر و جنین از جمله زایمان زودرس، ناهنجاریهای مادرزادی، ناتوانی ذهنی و ... را میتواند به وجود آورد.
در صورتی که پوست نوزاد شما به شدت قرمز و ملتهب شده باشد و حتی با استفاده از کرم راش پوشک، باز هم لکههایی در ناحیه پوشک یا کشاله ران او مشاهده شود، حتما باید کودک را به یک پزشک اطفال جهت بررسی علائم نشان داد. راشهای ناشی از عفونت در چینهای ران و زیر بغل نوزادان نیز دیده میشود.
پزشک اطفال کودک شما احتمالاً یک کرم ضد قارچ موضعی برای درمان عفونتهای قارچی پوست تجویز میکند. اگر کودک شما برفک دهان (عفونت قارچی دهان) داشته باشد، ممکن است برای او داروی خوراکی نیز تجویز شود. درحالیکه عفونتهای قارچی در نوزادان معمولاً بیضرر هستند، اما در صورت عدم درمان میتوانند منجر به عفونتهای جدیتری شوند.
عفونت قارچی واژن در بارداری بیشتر به دلیل نوسانات هورمونی زیاد شایع هستند. اگر باردار هستید و علائم عفونتهای قارچی را مشاهده کردید، بههیچوجه خوددرمانی نکنید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا بتوانید تشخیص و درمان درست را دریافت کنید.
عفونت قارچی واژن در بارداری همیشه به همان روشی که زنان غیر باردار درمان میشوند، درمان نمیشود؛ زیرا مصرف برخی از داروها در دوران بارداری ممنوعیت دارند. به دلیل نقایص احتمالی مادرزادی، نمیتوانید داروهای ضد قارچ خوراکی مصرف کنید و درمان باید بهصورت روشهای موضعی یا تزریقی انجام شود.
درمان بهموقع عفونت قارچی واژن در بارداری بسیار مهم است؛ زیرا در صورت تشدید میتواند خطراتی مانند عفونت رحم، ناهنجاریهای مادرزادی برای نوزاد، زایمان زودرس، سقطجنین و ... را ایجاد کند.
یکی دیگر از عفونتهای رایج در زنان، عفونت دستگاه ادراری (UTI) است. درحالیکه ممکن است یکی از این عفونتها یا حتی هر دو عفونت را بهطور همزمان داشته باشید، عفونتهای ادراری و قارچی با هم تفاوت دارند. UTI درواقع نوعی عفونت باکتریایی است که سیستم ادراری را تحت تأثیر قرار میدهد که شامل مجرای ادرار، مثانه و کلیهها نیز میشود.
رابطه جنسی، بیماریهای مقاربتی و عدم ادرار منظم، همگی عوامل ایجاد کننده عفونتهای ادراری هستند. علائم UTI نیز با عفونت مخمری فرق دارد. در عفونت ادراری ترشح قابلتوجهی وجود ندارد، اما ممکن است مقدار کمی خون در ادرار خود مشاهده کنید. از طرفی عفونت ادراری میتواند باعث تکرر ادرار، همراه با درد لگن و شکم شود. عدم درمان این نوع عفونت نیز میتواند منجر به عوارض جدیتری در کلیهها شود.
درحالیکه احتمال دارد پس از رابطه جنسی، عفونت قارچی واژن ایجاد شود، عفونت قارچی خود یک بیماری مقاربتی نیست. در عوض، عوامل دیگری وجود دارند که میتوانند تعادل کاندیدا را در ناحیه واژن از بین ببرند. مقاربت واژینال و همچنین نفوذ از طریق اسباببازیهای جنسی و انگشتان در صورت عدم رعایت بهداشت، میتواند باکتری را ایجاد کند.
احتمال دیگر، داشتن رابطه واژینال با مردی است که خود به عفونت قارچی آلت تناسلی مبتلا است. عکس آن نیز میتواند اتفاق بیافتد، یعنی ممکن است مرد به دلیل رابطه با زنی که عفونت قارچی واژن دارد، دچار عفونت قارچی آلت تناسلی شود. داشتن رابطه جنسی دهانی نیز میتواند باکتریهای موجود در دهان، واژن و نواحی آلت تناسلی را مختل کند و عفونت قارچی واژن ایجاد شود.
واژینوز باکتریایی (BV) نیز یکی از رایجترین عفونتهای واژینال در زنان بین 15 تا 44 ساله است. علل اصلی آن نیز عدم تعادل باکتریایی ناشی از دوش واژینال و رابطه جنسی است. همچنین علاوه بر علائمی مانند سوزش و خارش، میتواند بوی بد ماهی را ایجاد کند.
با توجه به تشابه علائم بین عفونت قارچی واژن و عفونت باکتریایی، تمایز بین این دو عفونت دشوار است. BV درمان نشده میتواند مشکلات باروری مانند زایمان زودرس و خطر ابتلا به بیماریهای مقاربتی را افزایش دهد. بر خلاف عفونتهای قارچی، برای از بین بردن BV به آنتیبیوتیک نسخهای نیاز دارید و حتماً باید تحت درمان متخصصی باتجربه و حاذق قرار بگیرید.
شما میتوانید با رعایت برخی نکات ساده از بسیاری از عوامل ایجادکننده عفونت قارچی واژن خودداری کنید. مهمترین این نکات که باید رعایت شوند، عبارتند از:
♦ داشتن یک رژیم غذایی متعادل
♦ خوردن ماست یا مصرف مکملهای حاوی لاکتوباسیلوس
♦ پوشیدن لباسهای با الیاف طبیعی مانند پنبه، کتان یا ابریشم
♦ شستن لباس زیر در آب داغ با اتو کردن آنها بعد از خشک شدن
♦ استفاده از شویندههای ملایم به جای صابونها و شویندههای قوی و معطر
♦ اجتناب از پوشیدن شلوار تنگ، جوراب شلواری و ... به مدت طولانی
♦ اجتناب از استفاده از دئودورانت زنانه، تامپون یا پدهای معطر
♦ اجتناب از پوشیدن لباس خیس مخصوصاً مایوی شنا
♦ اجتناب از نشستن در جکوزی یا حمام آب گرم بهصورت مکرر
♦ اجتناب از دوش واژینال
هم ابتلا به عفونت قارچی و هم قاعدگی شما میتوانند بر روی همدیگر تأثیر بگذارند. بهعنوانمثال علائم عفونت واژن قارچی در زنان، در روزهای پایانی منتهی به پریود بیشتر اتفاق میافتد. تصور میشود که نوسانات هورمونها در این زمان یکی از دلایل عفونتهای قارچی قبل از پریود است که باعث عدم تعادل در باکتریهای سالم در واژن میشود.
اگر در هفته و روزهای قبل از شروع پریودی ترشحات سفیدرنگ تا زرد را تجربه کردید، لزوما نشانه یک عفونت قارچی نیست، مگر اینکه واقعا علائم مشخصه دیگری مانند قرمزی، خارش و سوزش نیز داشته باشید. درمان زودهنگام توسط یک متخصص خبره، میتواند به رفع عفونت قارچی شما قبل از شروع قاعدگی کمک کند. اگر علائم عفونت قارچی شما پس از پایان قاعدگی بهبود نیافت، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
همانطورکه ملاحظه کردید، عفونت واژن قارچی ممکن است برای هر زنی در سنین مختلف ایجاد شود. اگرچه احتمال بروز آن در برخی شرایط مانند بارداری یا نزدیک به پریودی به دلیل تغییرات هورمونی بیشتر است. بسیار مهم است که در صورت مشاهده علائم این عفونت مانند خارش، سوزش، ترشحات غیرطبیعی و ... در اسرع وقت به یک متخصص زنان خوب مراجعه کنید تا نوع عفونت بررسی و بعد از تشخیص علت عفونت قارچی واژن، بهترین درمان برای شما انجام شود.
سهلانگاری در درمان عفونت یا درمان اشتباه بخصوص در شرایطی مانند بارداری میتواند خطرات زیادی مانند عفونت رحم، زایمان زودرس، سقطجنین، ناهنجاریهای مادرزادی و ... را ایجاد کند و در شرایط غیر بارداری نیز میتواند منجر به طولانی شدن عفونت و تشدید علائم و حتی ناباروری شود.
خوشبختانه در مرکز تخصصی زنان ما متخصصان زنان باتجربه و حاذقی فعال هستند که میتوانند ارزیابیهای کامل را برای شما انجام داده و بهترین تشخیص را به شما ارائه دهند. جهت گرفتن نوبت از این کلینیک درمان عفونت قارچی واژن میتوانید از شماره تلفنهای موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.