راهنمای کلیدی شرایط تست پاپ اسمیر + تشریح انواع نتایج تست

در سال‌های گذشته راهکاری موثر به‌نام آزمایش پاپ اسمیر معرفی شد که با آن می‌توان در بهترین زمان احتمال سرطان دهانه رحم یا هر گونه ناهنجاری دیگر را تشخیص داد. شرایط تست پاپ اسمیر چیست؟ به عوامل مختلفی بستگی دارد. پزشکان تاکید می‌کنند که زنان 21 تا 65 ساله به‌طور منظم برای این تست اقدام کنند تا بتوانید هر گونه از تحولات نامطلوب در سطح دهانه رحم خود را فوراً شناسایی کنید و برای درمان اقدام کنید. اما برای تست پاپ اسمیر چه شرایطی لازمه؟ پاپ اسمیر از جمله راهکارهای غربالگری ‌است که به حفظ سلامت بانوان کمک می‌کند و شرایط و اصول خاصی دارد که لازم است طبق آن‌ها پیش برویم. مثلاً اغلب گفته می‌شود که 24 ساعت پیش از نمونه‌برداری پاپ اسمیر نباید رابطه جنسی نداشته باشید. با ما همراه باشید تا شما را در این مقاله به‌صورت جامع‌ در مراحل قبل و بعد تست راهنمایی کنیم.

آنچه در ادامه میخوانید:

منظور از پاپ اسمیر چیست و چرا لازم است؟

پاپ اسمیر یک روش غربالگری رایج برای شناسایی کوچک‌ترین تغییرات در سلول‌های سطح دهانه رحم است تا بتوان بعیدترین احتمال ایجاد سلول‌های سرطانی یا هر ناهنجاری سلولی دیگر را پیش‌بینی کرد. تعداد دفعاتی که هر فرد باید این تست غربالگری را انجام دهد به سن بیمار و ریسک ابتلای وی به این بیماری بستگی دارد و این تنها یکی از مهم‌ترین شرایط پاپ اسمیر است. زنان زیر سی سال باید هر 3 سال یکبار این آزمایش را به‌تنهایی انجام دهند و برای اطمینان بیشتر برای آزمایش HPV نیز اقدام کنند؛ اما آن دسته از زنانی که بالاتر از سی سال دارند می‌توانند طبق اصولی که در ادامه می‌نویسیم پیش بروند:

• هر 5 سال یک‌بار تست پاپ اسمیر و HPV به‌طور همزمان
• هر 3 سال یک‌بار تست پاپ اسمیر
• هر 5 سال یک‌بار تست HPV

گروهی از زنان بدون در نظر گرفتن شرایط تست پاپ اسمیر به‌طور مکرر این آزمایش را انجام دهند. این مسئله دقت تشخیص را کاهش می‌دهد و از طرف دیگر احتمال نادیده گرفتن ناهنجاری‌ها و اختلالات افزایش پیدا می‌کند. رنج سنی‌ زنان و سبک زندگی آن‌ها در روند آزمایش و تعداد تست‌های مورد نیاز تاثیر دارد. به‌واسطه تعدد و تنوع عوامل ابتلا به سرطان دهانه رحم، لازم است عواملی که ریسک ابتلا به این سرطان مهلک را افزایش می‌دهد فوراً تشخیص و مدیریت شوند. این عوامل شامل تشخیص قبلی ابتلای بیمار به سرطان دهانه رحم یا وجود سلول‌های پیش سرطانی در آزمایش‌های سابق ، قرارگیری فرد در معرض دی اتیل استیل بسترول (DES) پیش از تولد، ابتلا به عفونت HIV، ضعف در سیستم ایمنی بدن فرد به‌دلیل پیوند عضو، شیمی درمانی یا استفاده مزمن کورتیکواستروئید و مصرف دخانیات خواهد بود.

اصلی‌ترین شرایط تست پاپ اسمیر چیست؟

شما باید برای معاینات و غربالگری‌های سالیانه به‌ویژه تست پاپ اسمیر و معاینات لگنی خود برنامه‌ریزی کنید. خوشبختانه انجام تست پاپ اسمیر با اکثر بیمه‌های موجود قابل‌ قبول است. شرایط پاپ اسمیر به‌شکلی است که باید از قبل برای گرفتن وقت در مطب متخصص زنان و زایمان اقدام کنید و یک با قرار جداگانه و خصوص با پزشک زنان ترتیب دهید. در واقع انجام تست پاپ اسمیر شرایط معینی دارد و رعایت این شرایط برای هر شخص ضروری است.

در ادامه تمام شرایط و اصول تست پاپ اسمیر را شرح می‌دهیم:

• عدم آزمایش در چرخه پریود و التهابات و ترشحات: اولین شرط که یکی از مهم‌ترین نکاتی است که برای تست باید به آن توجه کرد، دوران قاعدگی بانوان است؛ زیرا تغییرات هورمونی ممکن است دقت نتایج را کاهش دهد و از طرفی انجام آزمایش در این روزها رعایت نکات بهداشتی را دشوار می‌کند.
• خودداری از رابطه جنسی تا 24 ساعت قبل از تست: دومین شرط که باید حتماً برای انجام تست پاپ اسمیر به آن توجه داشته باشید، عدم فعالیت جنسی تا 24 ساعت پیش از انجام تست است. آمیزش جنسی سبب التهاب و تحریک دهانه رحم می‌شود که همین امر سبب اختلال و نتایج غیرمطلوب در نتایج تست می‌شود
• عدم شست‌وشوی داخل واژن: تا 48 ساعت پیش از تست از دوش واژینال و هر گونه شست‌وشوی داخل واژن خودداری کنید؛ چرا که مراحل تست در نتیجه‌گیری دقیق را دچار اختلال می‌کند
• عدم استفاده از ژل و کرم: تا یک هفته پیش از تست از ژل، کرم و هر گونه داروی واژینال استفاده نکنید
• تست پاپ اسمیر فقط تا سه ماه اول بارداری: تست پاپ اسمیر پس از گذشت سه ماه از بارداری خطرناک است
• تامپون: بهتر است یک الی دو روز قبل از انجام تست از هیچ‌گونه کاپ قاعدگی و تامپون استفاده نشود
• عدم مصرف هر گونه محصولات ضد بارداری: محصولات ضد بارداری و کشنده اسپرم اعم از قرص، ژل و فوم می‌تواند نتیجه تست را مختل کند. همانطور که قبلاً اشاره کردیم تا ٤٨ ساعت پیش از تست، نباید هیچ‌‌گونه رابطه جنسی نداشته باشید
• تست پاپ اسمیر پس از 8 هفته از زایمان: برای تست پاپ اسمیر باید اجازه بدهید که حداقل 8 هفته از زایمان بگذرد
• بهترین زمان نمونه‌برداری: بهترین زمان تست پاپ اسمیر در 12 الی 18 روز بین قاعدگی‌ها است
• تست مجدد: اگر نتایج تست شما نامشخص باشد، احتمالاً لازم است که باری دیگر برای تست اقدام کنید؛ اما باید بگذارید که حداقل 8 هفته از تست سابق گذشته باشد

یکی دیگر از نکات مهم در شرایط دادن تست پاپ اسمیر دوران حاملگی زنان است. به این شکل که انجام تست تا هفته ٢٤ بارداری بلامانع است، اما بعد از این مدت ممکن است برای کمی مادر دردناک و خطرناک باشد و حتی ممکن است سلامت جنین را نیز تهدید کند.

این نکته فقط مربوط به دوران حاملگی بانوان نخواهد بود، بلکه پس از زایمان نیز نکات و شرایطی برای انجام تست پاپ وجود دارد که رعایت آن‌ها از الزامات ضروری است. به‌عنوان نمونه، 6 ماه پس از زایمان شرایط دادن تست پاپ اسمیر ندارید؛ زیرا نتایج دقت کافی را خواهند داشت.  آرامش شرط ضروری بعدی در زمان انجام تست پاپ اسمیر است. بدن در حین تست پاپ اسمیر باید در شرایط نرمال باشد و شما نباید هیچ‌گونه استرسی حین انجام آن نداشته باشید.

لازم الاجراترین شرایط تست پاپ اسمیر پیش از انجام آن

نکات مهمی وجود دارد که بانوان پیش از انجام پاپ اسمیر باید به آن‌ها توجه کنند. به طور مثال بهترین زمان و شرایط انجام تست پاپ اسمیر 14 روز قبل از پریود یا یک هفته پس از پایان یافتن آن است. بسیاری از زنان با چرخه پریود نامنظم مواجه هستند و به همین دلیل پیش‌بینی بهترین زمان برای تست می‌تواند کمی مشکل باشد. باید بدانید که بسیار حیاتی‌ و ضروری است بدانید که این تست نباید در روزهای قاعدگی و در روزهای نزدیک به قاعدگی صورت بگیرد. بنابراین برای مثال اگر نوبت پزشک را برای هفته بعد رزرو کرده باشید، در صورت مشاهده علائم پریود باید نوبت تست پاپ اسمیر را به هفته‌های بعد موکول کنید. البته ناگفته نماند که برخی از پزشکان متخصص در صورت کم ‌بودن خون قاعدگی، این تست را انجام ‌می‌دهند.

شرایط و موانع تست پاپ اسمیر فقط به دوران قاعدگی محدود نمی‌شود، بلکه عوامل دیگری نیز وجود دارد که در این دوران انجام تست ممنوعیت دارد. عدم شست‌وشوی داخل واژن، عدم برقراری رابطه جنسی، عدم استفاده از تامپون، عدم استفاده از محصولات ضدبارداری، عدم استفاده از ژل و کرم و هر گونه داروی مربوط به واژن و رحم و ... مهم‌ترین شرایط تست پاپ اسمیر پیش از انجام آن هستند.

لازم الاجراترین شرایط تست پاپ اسمیر بعد از انجام آن

تست پاپ اسمیر یکی از تست‌های ساده محسوب می‌شود. در این بخش قصد داریم با شرایط پس از انجام تست آشنا شویم. معمولا انجام این تست توسط پزشک متخصص زنان و زایمان انجام می‌شود و دو الی پنج دقیقه زمان می‌برد. تنها چیزی که زمان‌بر است روند آمادگی برای تست است؛ چرا که نیاز است هر وقت که تصمیم به انجام دادن پاپ اسمیر گرفتید، نوبت پزشک را برای حداقل دو هفته بعد رزرو کنید تا فرصت آمادگی‌ها و مراقبت‌های پیش از تست را داشته باشید.

علاوه بر این‌که بسیار حیاتی است که در 24 ساعت پیش از تست رابطه جنسی نداشته باشید، پزشکان توصیه می‌کنند که یک روز بعد از تست نیز از برقراری هر گونه آمیزش جنسی خودداری کنید. اما این مدت برای بانوانی است که هیچ‌گونه درد و خونریزی ندارند. اگر بعد از تست دچار درد یا خونریزی شدید، این مدت زمان به دو الی سه روز افزایش پیدا می‌کند. همچنین، کمی خونریزی پس از انجام تست پاپ‌اسمیر طبیعی است و با گذشت چندین ساعت از تست خود‌به‌خود برطرف خواهد شد. در صورتی که خونریزی بعد از تست شدید است و پس از مدتی متوقف نشد، حتما متخصص زنان و زایمان خود را در جریان قرار دهید.

پزشک متخصص زنان و زایمان شما بعد از انجام تست، نمونه دهانه رحم شما را به آزمایشگاه پاتوبیولوژی می‌فرستد و بعد از مشخص شدن نتایج نیز گزارش نتیجه آزمایش‌تان را به‌دست‌تان می‌رساند. نتایج آزمایش را می‌توانید به‌طور آنلاین  یا حضوری دریافت کنید. در ادامه به نتایج مختلف تست پاپ خواهیم پرداخت.

هر نتیجه تست پاپ نشان دهنده چه شرایطی است؟

تنها زنانی که در بازه سنی ٢١ تا ٦۵ سال قرار دارند، شرایط انجام تست پاپ اسمیر را دارند. بانوانی که در این سنین هستند باید هر سه سال یکبار به طور منظم غربالگری سرطان دهانه رحم را انجام دهند.  اگر سن شما بالای 30 سال است و رابطه جنسی دارید، باید در کنار تست پاپ‌اسمیر، تست تشخیص HPV را نیز در برنامه خود بگنجانید که با یک تیر دو نشان بزنید. بسیاری از پزشکان این دو تست را هم‌زمان انجام می‌دهند. به‌جای انجام مجدد تست پاپ هر سه سال یکبار بهتر است هر پنج سال یکبار آن را همراه با تست HPV تکرار کنید. در این صورت عواملی مانند سلول‌های سرطانی و غیرسرطانی، ویروس و عفونت مقاربتی و زگیل تناسلی در دهانه رحم با قطعیت بیشتری مشخص خواهند شد. نتایج ارائه‌شده در گزارش تست پاپ اسمیر شما می‌تواند طبیعی، نامشخص، غیرطبیعی یا نرمال باشد.

نتیجه طبیعی یا نرمال

بعد از مهیا کردن شرایط تست پاپ اسمیر و انجام آن بعد از مدت زمان مشخص پزشک نتایج تست را اعلام خواهد کرد. اگر روی گزارش کلمه طبیعی نوشته شده باشد بدین معنی است که هیچ‌گونه سلول غیرطبیعی، سرطانی و پیش‌سرطانی در ترشحات دهانه رحم شما یافت نشده است و این خبر از سلامتی دستگاه تناسلی شما می‌دهد. از طرفی بعد از سه سال باید مجدداً تست پاپ اسمیر را انجام دهید؛ زیرا در طول این مدت ممکن است تغییراتی در سلول‌های شما ایجاد شده باشد.

نتیجه غیرمشخص

در شرایطی ممکن است کلمه یا عنوانی مانند غیرقطعی، مبهم و غیره را از پزشک خود بشنوید. و در برگه نتیجه آزمایش مشاهده کنید. این اصطلاح بدین معنا است که دقیقا مشخص نیست سلول‌های دهانه رحم شما در چه حالتی قرار دارند. به این شکل که نمی‌توان با قطعیت گفت که غیرطبیعی بودن سلول‌ها در اثر تحولات هورمونی بدن در پی ابتلا به عفونت و یا بروز یائسگی و بارداری ایجاد شده یا به خاطر ابتلا به ویروس پاپیلوما است. در این شرایط، تست HPV به پزشک کمک خواهد کرد که علت را دقیق‌تر تشخیص دهد. باید همواره با پزشک خود در ارتباط باشید و حتماً علاوه بر نوبت تست، جلساتی را برای مشاوره رزرو کنید.

نتیجه غیرطبیعی

این اصطلاح در گزارش نتایج تست پاپ شما به‌طور صریح وجود هرگونه سلول‌های طبیعی و غیرطبیعی در دهانه رحم شما را اعلام می‌کند. با احتمال بالا این نتیجه به شما می‌گوید که به سرطان دهانه رحم مبتلا هستید. همچنین اگر شما در چنین شرایطی قرار گیرید، پزشک برای اطمینان دستور انجام تست HPV را خواهد داد. این تست به این دلیل انجام می‌شود که پزشک متوجه شود آیا نتایج غیرطبیعی به‌دلیل وجود ویروس HPV است یا خیر.

هرگونه از این نتایج و تغییرات غیرطبیعی درجه‌بندی دارند و از خفیف تا حاد متغیر هستند. گاهی این تغییرات خوش‌خیم بوده و در حالت خفیف ممکن است به حالت طبیعی و عادی بازگردند. در شرایطی که تغییرات حاد و پیش‌سرطانی باشند، ممکن است وخیم‌تر شوند و به سرطان بدخیم دهانه رحم تغییر حالت دهند. به‌طور کلی پزشک برای اینکه اطمینان حاصل کند آزمایشات دقیق‌تری نیز انجام می‌دهد؛ زیرا هر چه زودتر سرطان دهانه رحم را شناسایی کند، روند و هزینه‌های درمان نیز مطلوب‌تر خواهد بود.

نتیجه نامطلوب

این نتیجه زمانی در گزارش تست پاپ اسمیر شما نقش می‌بندد که در نمونه ترشحات دهانه رحم شما سلول‌های کافی موجود نباشد یا برخی از سلول‌های موجود در نمونه به هم متصل و چسبیده باشند. در این شرایط پزشک برای اطمینان از نتایج تست از شما خواهد خواست چند ماه دیگر مجددا تست را تکرار کنید. از طرفی اگر نتایج تست پاپ اسمیر شما مثبت باشد، پزشک متخصص حتما تست HPV یا آزمایش عفونت پاپیلومای انسانی را نیز برای شما انجام می‌دهد تا از عدم وجود آن‌ها مطمئن باشید.

تست منفی در آزمایشات مکمل

اگر بعد از انجام تست ویروس پاپیلومای انسانی، نتیجه این تست منفی شد. نشان‌دهنده عدم حضور ویروس HPV درون دهانه رحم شما است. در واقع این موضوع به پزشک نشان می‌دهد که علت اصلی ابتلا به سرطان دهانه رحم ویروس HPV نیست و باید به دنبال علت دیگری برای این بیماری باشد.

تست مثبت در آزمایشات مکمل

اگر بعد از تشخیص سرطان دهانه رحم شما، تست ویروس HPV از شما گرفته شد و نتیجه آن نیز مثبت شد، بدین معنا است که دلیل تشکیل سلول‌های سرطانی وجود ویروس HPV یا پاپیلوما‌ است. به‌عبارتی تست مثبت از ارتباط مستقیم بین ویروس HPV و سلول‌های سرطانی حکایت می‌کند. در مرحله بعدی انجام تست، نوع عفونت ویروسی HPV را مشخص خواهد شد.

تا اینجا یاد گرفتیم که هرگونه عنوان منفی یا طبیعی در گزارش نتایج تست پاپ بیمار نشانگر سلامتی او است. به این شکل که همه سلول‌ها از نظر اندازه، شکل و ظاهر نرمال هستند و خطری بیمار را تهدید نمی‌کند. نتیجه مثبت و غیرطبیعی نیز بیانگر سلول مشکوک، غیرطبیعی و سرطانی در دهانه رحم شما خواهد بود. ناگفته نماند که سلول‌های غیرطبیعی همیشه سرطانی نیستند، به‌ همین‌ دلیل برای اطمینان حاصل شدن از نتیجه، انجام تست‌های مکمل الزامی است.

عوارض بعد از پاپ اسمیر

تست پاپ اسمیر در اغلب مواقع عوارض و خطراتی ندارد و اگر هم موجب به ناراحتی‌ها یا اختلالاتی شود، اغلب طبیعی هستند و پس از مدتی رفع می‌شوند. باید در حین آزمایش عضلات باسن و لگن را شل و منبسط نگه دارید تا درد و ناراحتی کمتری احساس کنید. همچنین احتمال خونریزی خفیف پس از تست وجود دارد و به‌دلیل تحریک شدن رگ‌های خونی دهانه رحم اتفاق می‌افتد. همچنین در مواردی احتمال دارد که بیمار یک الی دو روز بعد از تست، در ناحیه تناسلی خود احساس گرفتگی و کرختی داشته باشد.

شناسایی انواع سلول ها در دهانه رحم

سلول‌های سنگ‌فرشی، سلول‌های موجود در سطح خارجی دهانه رحم و واژینال هستند. سلول‌های غده‌ای نیز سلول‌هایی هستند که درون بافت کانال دهانه رحم را پوشانده‌اند. هر‌گونه تغییرات جزئی و حاد درون این سلول‌ها سبب غیرطبیعی شدن نتایج و شرایط تست پاپ اسمیر شما می‌شود. به‌طور ‌کلی هرگونه تغییر غیرطبیعی در سلو‌های غده‌ای در بافت دهانه رحم به دو بخش تقسیم می‌شود:

1. سلول‌های غده‌ای آتیپیک
2. سلول‌های آدنوکارسینوم اندوسرویکال

مورد دوم نشانگر تغییرات شدید در سلول‌های دهانه رحم است؛ اما هنوز بخش‌های خارج از بافت غده‌ای دهانه رحم را درگیر نکرده است. از طرفی سرطانی که از سلول‌های غده‌ای دهانه رحم نشأت می‌گیرد، آدنوکارسینوم نام دارد. این نتیجه نشان‌دهنده گسترش سلول‌های سرطانی به قسمت‌های عمیق‌تر است.

شرایط آزمایش پاپ اسمیر فقط در تشخیص تغییرات غیرطبیعی در سلول‌های سنگفرشی و غددی خلاصه نمی‌شود، بلکه به‌وسیله آن می‌توان ناهنجاری‌های دیگر را نیز تشخیص داد. برای تست انجام پاپ اسمیر قادر خواهد بود تغییرات موجود سلول‌هایی که قسمت داخلی دهانه رحم (اندومتر) را پوشش می‌دهند را شناسایی کند. این سلول‌ها در بانوان جوان‌تر و سالم در دوران قاعدگی نیز وجود دارند؛ اما در دوران یائسگی از بین می‌روند و نباید در تست پاپ زنان بالای 55 سال دیده شود.

آیا می‌توان در منزل تست پاپ اسمیر را انجام داد؟

اگر منظورتان این است که می‌خواهید با روشی خانگی تست پاپ اسمیر را انجام دهید، باید بگوییم که تنها در صورت دارا بودن تجهیزات و ابزارهای خاص پزشکی و مهارت زیاد می‌توانید این کار را بکنید! هر چند در برخی مواقع پزشکان ماما می‌توانند با ابزارها و تجهیزات پزشکی که از مطب آورده‌اند، در منزل تست را انجام دهند و سپس نمونه‌ها را به آزمایشگاه برسانند. در کل، انجام دادن این تست در خانه بسیار منطقی نیست و بهتر است که به مطب پزشک مراجعه کنید و در محیط استریلیزه حضور داشته باشید.

سخن پایانی

در این مقاله به تشریح شرایط تست پاپ اسمیر و بررسی نتایج به‌دست آمده از آن پرداختیم. از آن‌جا که پیشرفت سلول‌های سرطانی دهانه رحم به زیاد نیست، سال‌ها طول می‌کشد تا سلول‌هایی که در آزمایش به‌عنوان علامت غیرطبیعی مشخص شده‌اند، به سلول‌ها سرطانی تغییر کنند. مزیت آزمایش پاپ اسمیر به‌صورتی است که توانایی شناسایی سلول‌های پیش‌سرطانی را قبل از وخیم‌ شدن آن‌ها تشخیص خواهد داد. بهتر است هر 3 الی 5 سال به‌طور همزمان تست پاپ و ویروس پاپیلومای انسانی انجام شود. از طرفی برای افرادی که تحت غربالگری سرطان دهانه رحم قرار می‌گیرند و نتیجه آزمایش پاپ اسمیر طبیعی دارند، ادامه غربالگری سرطان در فواصل زمانی منظم بسیار مهم است. افرادی که نتایج غیرطبیعی پاپ اسمیر دریافت می‌کنند به آزمایش‌های بعدی  یا درمان نیاز دارند تا دهانه رحم را از نظر علائم بیماری ارزیابی کنند. شما می‌توانید برای تست پاپ اسمیر به کلینیک بانو مراجعه کنید. ما در این کلینیک پیشرفته‌ترین تجهیزات روز دنیا و ماهرترین پزشکان زنان را گرد هم آورده‌ایم تا با دقیق‌ترین اقدامات از احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم جلوگیری شود.