غربالگری سرطان دهانه رحم: چرا باید همین امروز وقت بگیرید؟
غربالگری سرطان دهانه رحم را مانند یک هدیه به خودتان ببینید؛ هدیه‌ای که سلامتی شما را تضمین می‌کند، ما درک می‌کنیم که زندگی روزمره، ذهن را بسیار مشغول می‌کند، و تا زمانی که به مشکلی برنخوریم، اقدامی در راستای سلامتی انجام نمی‌دهیم. این مسئله تا جایی پیش می‌رود که با عوارضی مانند خونریزی‌های غیرطبیعی، دردهای شدید شکم و مشکلات جنسی روبرو می‌شویم.
شرایط خاص و علائمی وجود دارند، که زنگ هشدار غربالگری را به صدا در می‌آورند، در این شرایط، وظیفه‌ی ما این است که نسبت به زبان بدنمان، آگاه باشیم، و نسبت به شناسایی بیماری اقدام کنیم.
غربالگری شامل تست‌هایی است که نحوه انجام مهمترین آنها را می‌توانید در مقاله پاپ اسمیر بخوانید. در ادامه، شرایط و علائمی که شما را ملزم به چکاپ سرطان دهانه رحم می‌کنند، به تفصیل شرح داده شده‌اند.
آنچه در ادامه میخوانید:
این سرطان، منطقه‌ای را در پایین رحم هدف قرار می‌دهد. این بیماری اغلب به صورت خاموش گسترش می‌یابد. به همین دلیل، تشخیص زودهنگام آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
این بیماری به دو نوع اصلی سرطان سرویکس و سرطان دهانه رحم خارجی تقسیم میشود. شناخت دو نوع اصلی این عارضه، به تشخیص و درمان زودهنگام آن کمک می‌کند. در ادامه، به توضیح این دو نوع سرطان می‌پردازیم.
سرطان سرویکس (سرکوئید)
سرطان سرویکس یا سرکوئید، یکی از انواع پیچیده سرطان‌های دهانه رحم است، که به علت تغییرات سلول‌های دهانه رحم شکل می‌گیرد. در این بیماری، سلول‌های غده‌ای دهانه رحم به‌طور غیر عادی تقسیم می‌شوند، که این تغییرات از سرکوئید نشات می‌گیرند.
سرطان سرکوئید زمینه‌ای: در این عارضه، سلول‌های غده‌ای که در ناحیه زمینه‌ای (endocervical) قرار دارند. این بیماری با تشکیل ضایعات پیش‌سرطانی و سلول‌های سرطانی، وضعیت خطرناکی را به وجود می‌آورد. سرطان سرکوئید زمینه‌ای ممکن است به دلیل عدم وجود علائم خاص، بی‌تشخیص بماند.
سرطان سرکوئید خارجی: این نوع از سرطان، مکانیسمی مشابه با نوع زمینه‌ای آن دارد اما بر سلول‌های اکسوسرویکال ( سلول‌های غده‌ای ناحیه خارجی دهانه رحم) تاثیر می‌گذارد. که این بیماری هم، با فرآیندی نامحسوس آغاز میشود.
سرطان دهانه رحم خارجی
سرطان دهانه رحم خارجی، یکی دیگر از انواع مهم سرطان دهانه رحم، بر سلول‌های خارجی دهانه (ectocervix) موثر است، و معمولاً به سمت بالا و در راستای مهبل گسترش می‌یابد.
شناخت عوامل سرطان، در پیشگیری از این بیماری، تاثیر زیادی دارد، که در ادامه با آنها، آشنا خواهید شد.
زگیل تناسلی
برخی از انواع زگیل تناسلی، به‌خصوص انواع 16 و 18، باعث افزایش خطر سرطان دهانه رحم می‌شوند.
عوامل ژنتیکی
اگر فردی در خانواده دچار سرطان دهانه رحم شده باشد، احتمال ابتلا به این بیماری در دیگر افراد خانواده وجود دارد. زیرا گمان می‌رود، عوامل زمینه‌ای این عارضه، در بدن شما هم وجود داشته باشند.
سن و هورمون‌ها
با افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم نیز افزایش می‌یابد. همچنین، تغییرات در هورمون‌های مختلف دوران بارداری، تنظیم دوره‌های قاعدگی و استفاده از مواد هورمونی، باعث افزایش خطر سرطان دهانه رحم میشود.
تغذیه نامناسب
تغذیه نامناسب و فقدان مواد مغذی از جمله ویتامین‌ها و مواد آنتی‌اکسیدانی، باعث افزایش احتمال ابتلا به این سرطان می‌شوند.
سوابق عفونت و التهاب
سابقه عفونت‌های تناسلی مزمن، التهابات در مناطق تناسلی، زمینه ساز ابتلا به این بیماری هستند.
کشیدن سیگار
مصرف دخانیات، به‌خصوص سیگار، به عنوان یک عامل خطر، اثر منفی بر سلامت دهانه رحم دارد و علاوه بر بیماری‌های ریوی، منجر به افزایش خطر سرطان دهانه رحم میشود.
نوع رفتار جنسی
افرادی که با اشخاص مختلف، ارتباط جنسی برقرار کرده‌اند، در معرض خطر بیشتری از ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار دارند.
با آگاهی از جزئیات تست‌های سرطان دهانه رحم، می‌توانید بیماری‌های مدنظر پزشک را حدس بزنید، و روند درمان را بهتر درک کنید.
تست پاپ اسمیر
این آزمایش با برداشت نمونه‌ای از سلول‌های منطقه انتقالی (cervix) و ارسال به آزمایشگاه آغاز میشود. در این فرایند، تغییرات سلول‌های پیش‌سرطانی و سرطانی، تشخیص داده می‌شوند.
تست ویروس اچ‌پی‌وی
این تست وجود ویروس پاپیلومای انسانی را مورد بررسی قرار می‌دهد. این ویروس به عنوان یک عامل اصلی در بروز سرطان دهانه رحم شناخته میشود.
آزمایش مولکولی HPV
این آزمایش به شناسایی DNA و RNA ویروس HPV می‌پردازد و به تشخیص زودهنگام وجود آن و احتمال بروز سرطان دهانه رحم کمک می‌کند.
ترکیب تست پاپ اسمیر و زگیل تناسلی ( ویروس پاپیلوما)
در این آزمایش برای شناسایی تغییرات سلولی و ویروس زگیل ناحیه تناسلی، آزمایش پاپ اسمیر و HPV ترکیب می‌شوند. این تلفیق، دقت شناسایی عوامل بیماری زا را بالا می‌برد.
معاینه فیزیکی و آزمایش بیوپسی
اگر در معاینه فیزیکی دهانه رحم، تغییراتی نامعمول مشاهده شود، پزشک تصمیم به انجام بیوپسی می‌گیرد، تا تشخیص دقیق‌تری از وضعیت سلولی و بافتی دهانه رحم حاصل شود.
این فرایند برای شناسایی تغییرات سلولی پیش‌سرطانی و سرطان در مراحل اولیه انجام میشود، که به پیشگیری از پیشرفت سرطان و کاهش آمار مرگ و میر کمک می‌کند.
تشخیص زودهنگام و پیشگیری
این روش، شانس درمان را افزایش می‌دهد و خطر پیشرفته شدن سرطان را کم می‌کند.
شناسایی نشانه‌های اولیه
غربالگری باعث شناسایی نشانه‌های اولیه سرطان دهانه رحم میشود. این نشانه‌ها در مراحل اولیه بیماری ظاهر نمی‌شوند، ولی با غربالگری می‌توان آنها را تشخیص داد.
کاهش مرگ و میر
تشخیص زودهنگام و درمان سرطان دهانه رحم می‌تواند مرگ و میر ناشی از این بیماری را به شدت کاهش دهد.
جلوگیری از شیوع ویروس زگیل تناسلی
انجام غربالگری باعث شناسایی افراد مبتلا بهHPV میشود و خطر شیوع ویروس را کاهش می‌دهد.
حفظ سلامت تناسلی
این مسئله به زنان کمک می‌کند تا به رعایت و مراقبت از سلامت تناسلی بپردازند و از بروز مشکلات جدی جلوگیری کنند.
تاثیر اجتماعی و روانی
تشخیص و درمان زودهنگام سرطان دهانه رحم، از تاثیرات اجتماعی و روانی منفی این بیماری جلوگیری می‌کند.
این آزمایش باید در موارد مختلفی انجام شود. در صورتی که علائم زیر را دارید، حتما این تست را انجام دهید.
بعد از ۲۰ سالگی
زنانی که سن آنها ۲۱ سال یا بیشتر است، آزمایش سرطان دهانه رحم را باید شروع کنند. این تست، هر ۳ سال، قابل انجام است.
پس از بارداری
زنان باردار نیازی به انجام غربالگری سرطان ندارند، اما انجام آن پس از اتمام دوران بارداری، الزامی است.
سابقه خانوادگی سرطان
همان‌طور که اشاره کردیم، ژنتیک، در ابتلا به سرطان، عامل موثری است، بنابراین اگر در خانواده سابقه این بیماری را دارید، غربالگری را به صورت منظم انجام بدهید.
بعد از درمان پیش‌سرطان
اگر در زمان درست، اقدام به درمان عوامل پیش سرطانی کرده‌اید، برای انجام غربالگری، دوباره اقدام کنید.
افراد مبتلا به HPV
چنین شرایطی، از وضعیت پس از درمان هم حساس‌تر است، اگر برای زگیل تناسلی، تحت مراقبت هستید، این تست باید از امور روتین شما باشد.
علائم غیر معمول
اگر علائمی مانند خونریزی نامعمول، دردهای شکمی شدید یا تغییرات زیاد در وزن، را مشاهده کردید، شروع تست‌ها، حیاتی است.
خروجی‌های این تست، به شکل‌های مختلفی تعریف می‌شوند و معمولاً در چندین دسته قرار می‌گیرند. در زیر، نمونه‌هایی از نتایج این آزمایش آورده شده است:
نتیجه منفی (Negative)
این نتیجه به معنای عدم شناسایی تغییرات سلولی نامنظم یا سلول‌های سرطانی است.
تغییرات سلولی نامعمول (ASCUS)
در صورت حصول این نتیجه، عواملی مانند عفونت یا عوامل غیر سرطانی دیگر شناسایی شده‌اند، که برای تحلیل‌های دقیق‌تر، باید تست‌های بیشتری انجام بشود.
تغییرات سلولی پیش‌سرطانی (Cervical Dysplasia)
در برخی موارد، نتایج غربالگری ممکن است نشان دهد که تغییرات سلولی پیش‌سرطانی در دهانه رحم وجود دارد. این تغییرات اغلب به عنوان (CIN) یا تغییرات دیسپلازی شناخته می‌شوند و به معنای وجود سلول‌های غیرطبیعی هستند، که می‌تواند به مرور به سرطان تبدیل شوند.
(HPV) مثبت
با این نتیجه، ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در نمونه‌های سلولی دهانه رحم شناسایی شده است، و خطر ابتلا به تغییرات سلولی و سرطان دهانه رحم افزایش یافته است.
تشخیص تغییرات سلولی قابل توجه (Significant Cell Changes)
شناسایی تغییرات سلولی نشان‌دهنده وجود سلول پیش‌سرطانی یا سرطانی هستند که نیاز به اقدامات و تشخیص دقیق‌تر فوری وجود دارد.
نیاز به تکرار غربالگری
در مواردی که نتیجه ابتدایی غربالگری، غیرمنطقی به نظر برسد، آزمایش تکرار میشود.
هر چند که غربالگری اهمیت زیادی در تشخیص زودهنگام بیماری دارد، اما با چالش‌ها و مسائل خاص خود را دارد. در زیر، به این موارد اشاره شده است.
نتایج نامنظم یا نادرست
برخی از نتایج غربالگری به دلایل فنی یا تجربی نادرست هستند که منجر به تکرار تمام مراحل میشود.
تاثیرات جانبی مراحل تشخیصی
گاهی اوقات مواردی مانند خونریزی یا درد پیش می‌آیند، که اتفاقات خوشایندی نیستند.
تاثیرات روانی
انتظار برای نتایج آزمایش، دلهره آور است. حفظ آرامش در فرایند درمان بسیار مهم است، که پزشک این نکته را باید در نظر بگیرد.
با رعایت مواردی ساده، از تمام عواقب و هزینه‌های روحی و مالی درمان، در امان خواهید بود، پیشگیری از سرطان دهانه رحم مهمترین اقدامی است، که باید برای حفظ سلامت تناسلی خود انجام دهید. در زیر، راه‌های مختلفی برای پیشگیری از این عارضه آورده شده است.
غربالگری منظم
اگر تا اینجای مقاله آمده‌اید، با اهمیت و مزایای این مسئله آشنا شده‌اید و تصور می‌کنم، نیازی به تاکید دوباره نیست.
واکسیناسیون HPV
این واکسن، تقریبا خیال شما را از ابتلا به ویروس پاپیلوما و ابتلا به سرطان دهانه رحم راحت می‌کند، اما نوع واکسن و زمانی که آن را تزریق می‌کنید، بسیار مهم است، این واکسن، تا سن ۲۶ سالگی، بیشترین اثرگذاری را دارد.
رعایت بهداشت تناسلی
استفاده از محافظ‌های جنسی مانند کاندوم و بهداشت عمومی واژن، خطر ابتلا به ویروس HPV و بروز تغییرات سلولی را کاهش می‌دهند.
ترک دخانیات
مصرف توتون و مشروبات الکلی باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم میشود. با ترک این عوامل مضر، خطر بیماری را از خود دور کنید.
تغذیه سالم
مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌ها موجب افزایش ایمنی بدن و پیشگیری از بروز سرطان دهانه رحم می‌شوند.
ورزش منظم
فعالیت‌های ورزشی منظم، بدن را در مقابل بسیاری از بیماری‌ها و شرایط سخت بدنی، مقاوم می‌کنند، که ابتلا به سرطان هم، جزیی از این بیماری‌ها است.
سخن آخر
شاید واژه سرطان آن‌قدر برایمان ترسناک باشد، که از ترس روبرو شدن با آن، به غربالگری حتی فکر هم نکنیم، اما با توجه به پیشرفت‌های پزشکی، این بیماری مانند قبل دلهره‌آور نیست، ولی درمان آن شرایطی دارد، که مواردی مانند پیشگیری، از اجزای اصلی آن هستند. چه بخواهید چه نخواهید، عواقب عدم پیشگیری از این بیماری، از شنیدن نام آن بسیار تلخ‌تر هستند..
مواردی مانند خونریزی‌های غیرطبیعی، رابطه جنسی دردناک، درد شدید لگن و ادرار خونی، از علائم رایج سرطان دهانه رحم هستند. چشم‌پوشی از این موارد، بیماری را به مرحله‌ای می‌رساند، که صرفا می‌توان علائم را تسکین داد، و سلول‌های سرطانی، به دیگر بخش‌ها سرایت پیدا می‌کنند.
انجام منظم این تست، آرامش خاطر را بیشتر هم می‌کند، زیرا شناسایی این عارضه، حتی در مرحله پیش‌سرطان، باعث تسهیل و کاهش مدت درمان میشود. بنابراین منطقی است که غربالگری را جدی بگیریم، و از خودمان محافظت کنیم.
خوش‌حالیم که در این روز‌ها با امکانات و متخصصانی که داریم، از سلامتی بانوانی به کلینیک بانو مراجعه می‌کنند، محافظت می‌کنیم. کلینیک بانو، با خدماتی که شامل
- غربالگری سرطان دهانه رحم
- تست پاپ اسمیر
- سونوگرافی
- نمونه برداری جهت تشخیص زگیل تناسلی
- کولپوسکوپی
- مراقبت‌های قبل و بعد بارداری
هستند، آماده خدمت‌رسانی به شما عزیزان است.