آیا پولیپ دهانه رحم خطرناک است؟
شاید برای شما هم این سؤال پیش آمده باشد که آیا پولیپ دهانه رحم خطرناک است؟ پولیپ دهانه رحم در واقع رشد یک ضایعه کوچک بر روی دهانه رحم است که با علائمی همچون خونریزی واژینال همراه است. پزشک متخصص میتواند پولیپها را در طول معاینه لگن تشخیص دهد.
پولیپ دهانه رحم معمولاً توسط بهترین فوق تخصص سرطان رحم حین معاینه، نمونهبرداری و برای بررسی بافتشناسی به آزمایشگاه ارسال میشود. در بیشتر موارد، پولیپ دهانه رحم خوشخیم است و جای نگرانی نیست و در موارد نادر ممکن است سلولهای پولیپ دچار تغییراتی شوند و به سمت پیشسرطانی شدن پیش بروند؛ بنابراین مراجعه به پزشک بسیار ضروری است؛ اگر قصد کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه را دارید تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
ساختار تشکیلدهنده پولیپ دهانه رحم چگونه است و انواع آن؟
پولیپهای دهانه رحم ضایعات برجسته کوچک و نامنظمی هستند که روی سطح دهانه رحم یا کانال دهانه رحم رشد میکنند. دهانه رحم ساختار کانالی شکلی دارد که رحم را به واژن متصل میکند.
پولیپ تشکیل شده روی دهانه رحم به ندرت به سمت بدخیمی و سرطانی شدن پیش میرود؛ اما با این حال، گاهی اوقات برخی از پولیپها میتوانند به ساختارهای پیشسرطانی تبدیل شوند. در صورت ایجاد علائم، پزشک پس از انجام ارزیابیهای اولیه برداشتن پولیپ دهانه رحم را توصیه میکند.
⦁ پولیپ اکتوسرویکال (Ectocervical polyps): پولیپهایی هستند که در بیرونیترین لایه دهانه رحم ایجاد میشوند و از سلولهای پوشاننده دهانه رحم که به واژن نزدیکتر هستند به وجود میآیند.
⦁ پولیپ اندوسرویکال (Endocervical polyps): پولیپهایی که در کانال دهانه رحم و از سلولهای غددی پوشاننده دهانه رحم که قسمت داخلی دهانه رحم را میپوشانند به وجود میآیند و رایجترین نوع پولیپ دهانه رحم هستند.
پولیپهای اندوسرویکال پولیپهای اکتوسرویکال بیشتر در زنانی که در سنین یائسگی هستند ایجاد میشود در حالی که زنان در سنین قبل از یائسگی به احتمال بیشتری دچار پولیپ دهانه رحم از نوع آندوسرویکال میشوند.
میزان شیوع پولیپ دهانه رحم در میان زنان چقدر است؟
تقریباً 2 تا 5 درصد از زنان در طول دوران زندگی خود دچار پولیپ دهانه رحم میشوند. احتمال تشکیل پولیپ در اوایل سنین پس از بلوغ و شروع باروری و همچنین در خانمهایی که بیش از یک فرزند دارند (بیش از یک بار زایمان کردهاند) شایعتر است.
میتوان گفت پولیپهای دهانه رحم تقریباً همیشه خوشخیم هستند و به سمت ضایعات پیشسرطانی و در نهایت سرطان پیشرفت نمیکنند. تشکیل پولیپهای بدخیم (که در نهایت سرطانی میشوند.) در زنان یائسه و افراد AFAB (assigned female at birth = افرادی که در بدو تولد به آنها جنسیت مونث نسبت داده شده است.) شایعتر است، هر چند احتمال آن کمتر از یک درصد موارد است.
با علائم بالینی پولیپ دهانه رحم آشنا شوید
در بیشتر زنان جامعه هیچگاه علائم پولیپ دهانه رحم ایجاد نمیشود. در صورت تشکیل پولیپ علامتدار، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
⦁ وقوع خونریزی قاعدگی شدید (که در اصطلاح پزشکی به آن منوراژی گویند)
⦁ خونریزی بعد از رابطه جنسی
⦁ وقوع خونریزی غیر طبیعی واژینال، مانند خونریزی بین دورههای قاعدگی یا خونریزی بعد از یائسگی
⦁ وجود ترشحات سفید یا زرد رنگ واژینال که بدبو یا چرک مانند هستند.
پولیپ دهانه رحم چه شکلی است؟
در بیشتر موارد پولیپها ضایعات کشیده و اشک مانندی هستند که از دهانه رحم به سمت بیرون رشد میکنند. ساختار بافتی آنها نرم یا کمی اسفنجی و به رنگ قرمز روشن، صورتی تا بنفش یا سفید متمایل به خاکستری است.
گاهی برخی از پولیپها دارای یک ساقه بلند و نازک (به نام پدیکل (pedicle)) هستند که با آن به دیواره دهانه رحم متصل میشوند. این ساقه معمولاً کمتر از نیم اینچ طول دارد؛ اما ممکن است رشد کند و بزرگتر شود. در برخی موارد ممکن است؛ وقتی پولیپ را لمس میکنید دچار خونریزی شود.
بررسی علل ایجاد پولیپ دهانه رحم
پولیپ دهانه رحم به دلایل مختلفی ایجاد میشود که عبارتاند از:
⦁ سطوح بالای استروژن: سطح استروژن که هورمون جنسی زنانه است به طور طبیعی در طول زندگی بانوان در نوسان است. سطح استروژن شما در طول سالهای باروری، طی هر بارداری و در ماههای منتهی به یائسگی بالاترین میزان خواهد بود؛ همچنین مواد شیمیایی مصنوعی که اثرات استروژن را تقلید میکنند در محیط وجود دارند؛ مثلاً زنواستروژنها در گوشتها و محصولات لبنی تجاری تولید میشوند نوعی استروژن مصنوعی هستند.
استروژنهای شیمیایی همچنین میتوانند در مواد غذایی که در ظروف پلاستیکی یا فوم گرم میشوند، آزاد شوند؛ حتی برخی از خوشبوکنندههای هوا حاوی فتالات هستند که مواد شیمیایی مشابه استروژن هستند. همه این موارد با تقلید اثرات استروژن میتوانند ریسک ابتلا به پولیپ دهانه رحم را افزایش دهند.
⦁ التهاب مزمن دهانه رحم: در التهاب دهانه رحم که در اصطلاح پزشکی به آن سرویسیت (cervicitis) گویند این ناحیه قرمز و تحریک یا فرسوده به نظر میرسد. برخی از علل شناختهشده التهاب دهانه رحم عبارتاند از:
⦁ عفونت باکتریایی
⦁ عفونت ناشی از ویروس HPV: این عفونت ویروسی میتواند باعث ایجاد زگیل نیز شود.
⦁ تبخال ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس: نوع دیگری از این ویروس میتواند باعث تبخال روی لبها شود.
⦁ عفونتهای قارچی: مثل کاندیدیا که مشخصه آن ترشحات سفید رنگ پنیری شکل است.
⦁ بارداری
⦁ سقط جنین
⦁ تغییرات هورمونی
⦁ ابتلا به عفونتهای منتقله از طریق تماس جنسی (STIs): مثل کلامیدیا و گنوره
روشهای تشخیص پولیپ دهانه رحم چیست؟
پزشک شما برای پاسخ به این سؤال که آیا پولیپ دهانه رحم ممکن است خطرناک باشد؟ به گرفتن شرح حال دقیق و انجام معاینه دهانه رحم نیاز دارد.
پولیپ دهانه رحم معمولاً در معاینه لگن یا تست پاپ اسمیر که توسط پزشک انجام میشود تشخیص داده میشود؛ پس از وارد کردن اسپکولوم به واژن، پزشک شما قادر به مشاهده پولیپ است (اسپکولوم وسیلهای است که دیوارههای واژن شما را برای دیدن بهتر دهانه رحم باز میکند).
دیدن پولیپ برای پزشک در زمان انجام معاینه معمول لگن آسان است. پزشک در هنگام معاینه، پولیپ دهانه رحم را به شکل یک برجستگی صاف و انگشت مانند قرمز رنگ یا بنفش روی دهانه رحم مشاهده میکند.
بیوپسی یا نمونهگیری بافتی از پولیپها برای بررسی سلولی و آزمایش به آزمایشگاه فرستاده میشود. سلولهای تشکیلدهنده پولیپ معمولاً خوشخیم هستند؛ اما در موارد نادر، سلولهای غیر طبیعی یا الگوهای رشد پیشسرطانی به نام تغییرات نئوپلاستیک ممکن است در گزارش بیوپسی وجود داشته باشد.
روشهای درمانی پولیپ دهانه رحم شامل چه اقداماتی میشود؟
پولیپهای دهانه رحم به طور خود به خود در شرایطی همچون در زمان خونریزیهای قاعدگی یا حین مقاربت جنسی از دهانه رحم جدا میشوند. در اکثر مواقع برداشتن پولیپ نیاز است و انجام آن ایمنترین روش درمان است.
پزشک هر پولیپی را که باعث ایجاد خونریزی یا علائم دیگر در طول معاینه لگنی شود بلافاصله پس از تشخیص برمیدارد؛ پزشک پولیپ کوچک دهانه رحم را با کشیدن یا پیچاندن آنها با یک جفت فورسپس برمیدارد.
شما حین انجام این عمل تحت بیهوشی نیستید و این عمل یک روش نسبتاً سریع و بدون درد است. اگر پایه یا ساقهای برای گرفتن پولیپ وجود نداشته باشد یا پولیپ بزرگ باشد، پزشک از روش اکسیزیون با الکتروسرجری حلقه (LEEP) برای برداشتن پولیپ استفاده میکند.
روش LEEP یک روش جراحی است که از یک حلقه سیمی گرم شده توسط جریان الکتریکی برای سوزاندن پولیپ از سطح دهانه رحم استفاده میکند. پزشک قبل از انجام LEEP ابتدا دهانه رحم شما را با یک ماده بیحسکننده بیحس میکند.
چه مدت پس از برداشتن پولیپ دهانه رحم بهبودی حاصل میشود؟
میتوانید انتظار داشته باشید که پس از برداشتن پولیپ، احساس کرامپ خفیفی داشته باشید که استفاده از مسکنهای بدون نسخه (OTC) مانند استامینوفن یا ایبوپروفن میتواند در این شرایط کمککننده باشد.
همچنین اکثر افراد پس از پولیپکتومی دچار خونریزی خفیف میشوند که جای نگرانی ندارد و خود به خود رفع میشود. توصیه میشود به مدت حداقل دو هفته یا تا زمانی که خونریزی فروکش نکرده است، رابطه جنسی نداشته باشید یا از تامپون استفاده نکنید. بهتر است با پزشک خود در مورد اتفاقاتی که بعد از عمل رخ میدهند صحبت و توصیههای لازم را از او دریافت کنید.
چه اقداماتی خطر ابتلا به پولیپ دهانه رحم را کاهش میدهد؟
پیشگیری از ایجاد پولیپ دهانه رحم دشوار است؛ اما میتوانید اقدامات خاصی را برای کاهش خطر عفونت انجام دهید. از آنجایی که ابتلا به برخی از عفونتها احتمال ایجاد پولیپ دهانه رحم را افزایش میدهند، چند اقدام پیشگیرانه ساده میتواند در کاهش خطر تشکیل پولیپ دهانه رحم مؤثر باشد.
⦁ از لباس زیر نخی استفاده کنید: پوشیدن لباس زیر نخی باعث برقراری جریان هوای مطبوع در سطح پوست شما میشود که این امر از ایجاد گرما و رطوبت بیش از حد که محیط مناسبی برای رشد میکروبهاست، جلوگیری میکند؛ همچنین توصیه میشود حین مقاربت جنسی از کاندوم یا سایر روشهای محافظ استفاده کنید.
⦁ حتما معاینات لگنی و تست پاپ را به طور منظم انجام دهید که میتواند به تشخیص زودهنگام پولیپ دهانه رحم کمک کند. اینکه چند بار باید آزمایش پاپ اسمیر انجام دهید به سابقه کلی سلامت و سن شما بستگی دارد.
پزشک شما میتواند مدت زمانی را که معمولاً بین 3 تا 5 سال است بسته به شرایط شما در مواردی که سابقه نتایج غیر طبیعی پاپ نداشته باشید توصیه کند. سایر علل پولیپ دهانه رحم خارج از کنترل شما هستند. انجام معاینات منظم لگن و تست پاپ اسمیر بهترین راه برای یافتن و درمان به موقع پولیپ قبل از شروع علائم آن است.
سؤالات متداول
آیا باید نگران وجود پولیپ در دهانه رحم باشم؟
بسیاری از بیماران نگران این هستند که آیا پولیپ دهانه رحم خطرناک میشود؟ اکثر موارد پولیپهای تشکیل شده بر روی دهانه رحم خوشخیم است و به سادگی حین انجام معاینه فیزیکی برداشته میشوند؛ اگر پزشک شما برداشتن پولیپ را لازم بداند در مطب و طی معاینه فیزیکی به انجام این کار اقدام میکند. پولیپ دهانه رحم هیچ عارضه طولانی مدتی ایجاد نمیکند؛ چون بیشتر موارد آن خوشخیم و بیخطر هستند.
آیا داشتن پولیپ دهانه رحم خطرناک است؟ احتمال عود آن در آینده چقدر است؟
امکان عود و رشد مجدد پولیپ دهانه رحم نادر است هر چند ممکن است عود پولیپ نیز در مواردی اتفاق بیفتد؛ اگر در گذشته سابقه پولیپ دهانه رحم را داشته اید، احتمال ابتلای مجدد به پولیپ دهانه رحم برای شما بیشتر است.
در دوران بارداری داشتن پولیپ دهانه رحم میتواند خطرناک باشد؟
یکی از نگرانیها و سؤالات متداول مادران باردار از متخصصان زنان این است که «آیا پولیپ دهانه رحم خطرناک است؟». تشکیل پولیپ دهانه رحم در دوران بارداری غیر معمول است؛ ولی در صورت تشکیل پولیپ دهانه رحم در دوران بارداری، معمولاً کوچک است و علائمی ایجاد نمیکند. ممکن است پزشک شما برداشتن پولیپ دهانه رحم را در دوران بارداری به شما توصیه کند.
اما به طور معمول انجام این کار توصیه نمیشود؛ چون عمل برداشتن پولیپ دهانه رحم میتواند به دهانه رحم شما آسیب برساند؛ اگر در دوران بارداری دچار پولیپ شوید، پزشک ممکن است بر حسب شرایط شما پولیپ را بردارد یا از انجام آن خودداری کند که این تصمیم بستگی به وضعیت شما، اندازه پولیپ و محل آن دارد.
سخن پایانی
پولیپ دهانه رحم خطرناک است؟ پولیپ یک ضایعه برجسته کوچک و نامنظم است که روی سطح دهانه رحم رشد میکند و معمولاً خوشخیم و بیخطر است و به ندرت به سمت سرطانی شدن پیش میرود؛ با این حال، گاهی اوقات برخی از پولیپها میتوانند دچار تغییراتی شوند و به سمت پیش سرطان شدن پیش بروند.
پولیپ دهانه رحم گاهی اوقات بیعلامت است؛ اما در صورت تشخیص پزشک پس از انجام ارزیابیهای اولیه در نهایت به برداشتن پولیپ دهانه رحم طی یک عمل ساده و بدون نیاز به بیهوشی اقدام میکند. انجام معاینات منظم لگن بهترین راه برای تشخیص پولیپ دهانه رحم است.
در صورت تجربه خونریزی نامنظم واژینال یا تغییر در الگوی خونریزیهای ماهیانه توصیه میشود به پزشک مراجعه کنید؛ اگر در معاینه دستگاه تناسلی پولیپ دهانه رحم تشخیص داده شود، معمولاً دلیلی برای نگرانی وجود ندارد؛ چون بیشتر موارد پولیپ دهانه رحم باعث ایجاد بدخیمی یا سرطان نمیشوند و به سادگی توسط پزشک در مطب قابل برداشت است.