جلوگیری از سرطان رحم: ۷ نکته طلایی برای پیشگیری از بیماری
جلوگیری از سرطان رحم یکی از مهمترین دغدغههای بهداشتی زنان در تمام جهان است. با توجه به افزایش شیوع این نوع سرطان، توجه به روشهای پیشگیری و تشخیص زودهنگام از اهمیت بالایی برخوردار است. سرطان رحم میتواند تأثیرات عمیقی بر زندگی فرد داشته باشد، اما با اتخاذ برخی شیوههای زندگی سالم و آگاهی از عوامل خطر، میتوان از بروز این بیماری جلوگیری کرد.
در این راستا، مراجعه به بهترین فوق تخصص سرطان رحم برای بررسی و مشاوره درباره راهکارهای پیشگیری، میتواند گامی مؤثر در حفظ سلامتی باشد. در این مقاله، به بررسی شیوههای مختلف پیشگیری از سرطان رحم و اهمیت مراقبتهای پزشکی منظم خواهیم پرداخت. به ما بپیوندید تا با نکات کلیدی در این زمینه آشنا شوید و در مسیر سلامتی خود قدم بردارید.
آنچه در ادامه میخوانید:
تا به امروز انواع مختلفی از سرطان شناخته شده که هر یک عوامل خطرساز و راههای پیشگیری خود را دارند؛ اما علت اصلی سرطانها تغییر ژنتیکی است. به دنبال نوعی جهش (تغییر ژنتیکی) در DNA سلول، ممکن است؛ سلول سالم به سلولی غیر طبیعی تبدیل شده و با سرعت بالایی تکثیر شود. این روند کلی در ایجاد سرطان است و میتواند در هر یک از سلولهای بدن فرد ازجمله سلولهای رحم رخ دهد. در کل سرطان رحم را میتوان به دو دستهی سرطان آندومتر و سارکوم رحم تقسیمبندی کرد.
سرطان آندومتر
این نوع از سرطان در پوشش رحم ایجاد میشود. سرطان آندومتر با خونریزی غیر طبیعی واژینال همراه است؛ به همین دلیل به طور معمول در مراحل اولیه قابل تشخیص است.
سرطان سارکوم رحم
این سرطان به طور معمول در لایه ماهیچهای رحم شکل میگیرد و شیوع بسیار کمتری نسبت به سرطان آندومتر دارد.
درست است که سرطان رحم یک بیماری خطرناک و پیشرونده است؛ اما میتوان با رعایت یک سری نکات ساده از بروز آن جلوگیری کرد. طی تحقیقات انجام گرفته در این زمینه کنترل وزن، ترک سیگار، ورزش، رژیم غذایی سالم و همچنین پرهیز از رفتارهای پرخطر جنسی، نقش مهمی را در پیشگیری از سرطان رحم ایفا میکنند. آشنایی با عوامل خطر سرطان رحم و کنترل آنها میتواند در پیشگیری از این سرطان کمک کننده باشد.
چاقی و اضافه وزن، زمینهساز بسیاری از بیماریها ازجمله سرطان رحم است. اضافه وزن و چاقی، دلایل مختلفی دارد. کم تحرکی، مصرف غذاهای پرانرژی، شرایط روحی و روانی، برخی از بیماریها و همچنین ژنتیک، میتواند علت بروز چاقی و اضافه وزن در افراد مختلف باشد. به طور کلی، با افزایش میزان ذخیره چربی بدن (خصوصا در ناحیه شکم)، احتمال بروز سرطان افزایش مییابد. برای پیشگیری از سرطان رحم حتما باید زیرنظر پزشک و با روشهای اصولی، وزن خود را به محدوده ایدهآل برسانید.
چربی اضافه در اطراف اندامهای حیاتی بدن جمع میشود و با ترشح هورمون و ایجاد التهاب، مشکلات بسیاری را به وجود میآورد. اغلب افراد چاق، التهاب مزمن نیز دارند که این التهاب، میتواند به DNA موجود در سلولهای بدن ازجمله سلولهای رحم آسیب زده و باعث بروز سرطان شود.
بافت چربی قادر است هورمون استروژن تولید کند. افزایش بیش از حد هورمون استروژن، احتمال بروز سرطان آندومتر، تخمدان و پستان را نیز افزایش میدهد. یکی دیگر از عوارض چاقی، مقاومت به انسولین و بروز دیابت نوع 2 است. سطح بالایی از هورمون انسولین میتواند احتمال بروز سرطان رحم را افزایش دهد.
در سرطان تقسیم کنترل نشده و بیش از حد سلولهای غیر طبیعی قابل مشاهده است. آدیپوکینها هورمونهایی هستند که توسط سلول چربی ترشح میشوند. گفته میشود سطح یک آدیپوکین که لپتین نام دارد، قادر است تکثیر سلول را افزایش دهد.
یکی از روشهای مطمئن برای جلوگیری از حاملگی، استفاده از قرصهای ضد بارداری (OCP) است. برای به تاخیر انداختن پریود، تنظیم سیکل قاعدگی و همچنین کاهش کیست تخمدان نیز قرصهای ضد بارداری تجویز میشوند. انواع مختلفی از قرصهای ضد بارداری در بازار موجود است. در بستهبندی قرصهای ضد بارداری، ممکن است 7 یا 4 دارونما (قرص بدون هورمون) باشد یا اصلا دارونمایی وجود نداشته باشد. اکثر این قرصها از دو هورمون استروژن و پروژسترون ساخته شدهاند؛ این هورمونها توسط تخمدانها نیز ترشح میشوند. قرصهایی که استروژن قویتری دارند، احتمال بروز سرطان رحم را افزایش میدهند.
این قرصها با اهداف مختلفی توسط بسیاری از بانوان در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرند؛ اما عوارض مربوط به خود را نیز دارند. کاهش میل جنسی، حالت تهوع، لکه بینی، تغییر متابولیسم قند و چربی ازجمله عوارض قرصهای ضد بارداری هستند. درست است که این قرصها میتوانند خطر بروز سرطان رحم را کاهش دهند؛ اما این کاملا به نوع قرص، شرایط جسمانی و سن فرد وابسته است.
مصرف این قرصها به صورت پیوسته و در طولانی مدت، میتواند احتمال بروز سرطان رحم را افزایش دهد. نکته مهم و قابل توجه اینکه برای استفاده از قرصهای ضد بارداری، حتما با متخصص زنان صحبت کنید.
داشتن شریکهای متعدد جنسی، ازجمله عواملی است که به طور غیر مستقیم باعث ایجاد سرطان رحم میشود. پاپیلوما انسانی (HPV) یکی از ویروسهایی است که از طریق دهان، رابطه مقعدی و رابطه واژینال منتقل میشود. این ویروس حتی از طریق تماس پوستی نیز منتقل میشود. افرادی که به ویروس HPV آلوده هستند، ممکن است هیچگونه علائم آشکاری نداشته باشند. بیشتر از 100 نوع ویروس HPV وجود دارد که در دو دسته پرخطر و کم خطر قرار میگیرند.
ویروسهای کم خطر به سلامت افراد آسیبی وارد نمیکنند و تنها ممکن است باعث بروز زگیل تناسلی شوند. نوع پرخطر ویروس HPV در دراز مدت میتواند باعث بروز سرطان رحم، مقعد، گلو و آلت شود. در صورت آلوده شدن به ویروسهای پرخطر HPV، مراجعه به پزشک برای جلوگیری از انتشار، عفونت و عوارض ناشی ویروس، الزامی است. در صورت آلوده شدن به این ویروس، هیچ درمانی وجود ندارد و فرد مبتلا تا آخر عمر، عاملی برای انتشار و انتقال ویروس است.
راههای پیشگیری از ابتلا به ویروس HPV
برای ویروس HPV، واکسنی به نام گارداسیل ساخته شده است. واکسن گارداسیل یکی از راههای پیشگیری از سرطان رحم است. این واکسن برای آقایان تا 21 سالگی و برای خانمها تا 26 سالگی در 3 دوز زده میشود.
- پرهیز از داشتن شریکهای متعدد جنسی
نکته قابل توجه اینکه اصلیترین راه انتشار ویروس HPV از طریق رابطه جنسی است و معمولا افرادی که شرکای جنسی متعددی دارند، بیشتر در معرض انتقال و انتشار ویروس HPV قرار دارند.
- از رفتن به استخر و سالنهای زیبایی آلوده و غیرقانونی پرهیز کنید.
استفاده از لوازم آلودهی لیزر یا اپیلاسیون در سالنهای زیبایی و حضور در مکانهایی همچون استخر و سرویسهای بهداشتی آلوده، احتمال ابتلا به ویروس HPV را افزایش میدهد.
تیغ، لباس زیر و لوازم سایر لوازم بهداشتی آلوده میتوانند باعث انتقال ویروس HPV شود.
سیگار یکی از دخانیاتی است که برخی از بانوان از آن استفاده میکنند. سیگار حاوی بسیاری از مواد شیمیایی و پرتوزا است که احتمال بروز سرطان را افزایش میدهند. حتی دود سیگار نیز سلامت اطرافیان را تحت تاثیر قرار میدهد. تحقیقات ثابت کردهاند که علاوه بر سیستم تنفسی، دهان، حلق و مری، سیگار اثرات مخربی برای تولید مثل و اندامهایی همچون رحم و تخمدان به همراه دارد.
از 220000 مرگی که سالانه به دلیل سرطان رحم در جهان ثبت میشود؛ 30 درصد آن به مصرف دخانیات مربوط است. در کنار عفونتهای ناشی از HPV، سیگار یکی از عوامل مهم برای ایجاد سرطان دهانه رحم است.
سیگار با ایجاد جهش در سلولها، میتواند احتمال بروز سرطان رحم را افزایش دهد. سیگار در بدن فرایندهایی را پیش میبرد که به کاهش هورمون استروژن میانجامد. یائسگی زودتر از موعد و علائم ناشی از آن، یکی از عوارض مصرف سیگار است. اثرات فیزیولوژیک سیگار به گونهای است که با افزایش تقسیم سلولی و سرکوب آمپوتوز، احتمال بروز سرطان را افزایش میدهد. گفته میشود که سیگار، تأثیری منفی روی پاسخ سیستم ایمنی بدن در برابر ویروس اچپیوی میگذارد؛ این ویروس DNA یکی از عوامل مهم در ایجاد سرطان رحم است.
سرطان رحم، یکی از بیماریهایی است که میتواند بانوان بسیاری را درگیر کند؛ اما برای پیشگیری از سرطان رحم چه باید کرد؟ در کنار رعایت عواملی همچون ترک سیگار، تزریق واکسن گارداسیل و غیره، داشتن رژیم غذایی سالم اهمیت بالایی دارد.
پرهیز از رژیم غذایی چرب
رابطهای واضح میان میزان چربی موجود در رژیم غذایی و سرطان رحم وجود دارد. افرادی که رژیم غذایی پرچربی از چربیهای حیوانی دارند یا مصرف گوشت قرمز آنها بالا است، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم قرار دارند. مصرف زیاد شکر، چربیهای حیوانی و گوشت قرمز، میزان چربی موجود در بدن را افزایش میدهند. افزایش میزان چربی بدن به افزایش استروژن و همچنین افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم منجر میشود.
مصرف قهوه
گفته میشود افرادی که روزانه 4 فنجان قهوه میخورند، به میزان 18 درصد کمتر در معرض ابتلا به سرطان رحم قرار دارند. قهوه با ایجاد تعادل در هورمونهای استروژن و پروژسترون و همچنین کاهش هورمون استروژن، از بروز سرطان رحم جلوگیری میکند. قهوه حاوی انواع مختلفی از انتی اکسیدان است و میتواند به عنوان یک نوشیدنی ضد سرطان مورد استفاده قرار گیرد.
مصرف ماهی و تخم کتان
استفاده از منابع حاوی اسیدهای چرب امگا 3 در کاهش خطر ابتلا به سرطانهای وابسته به هورمون همچون سرطان رحم مؤثر است. ماهی سالمون، ساردین، خال مخالی و شاه ماهی، از منابع سرشار این نوع چربی غیر اشباع هستند. برای جلوگیری از این سرطان ، در هفته دو الی سه بار میتوانید از این ماهیهای مقوی استفاده کنید. منابع دیگری برای امگا 3 وجود دارد؛ تخم کتان یکی از این موارد است که برای جلوگیری از این بیماری مفید است.
مصرف انواع میوهها و سبزیجات
با افزایش مصرف غلات، میوهها و سبزیجات، 40 الی 60 درصد احتمال بروز سرطان رحم کاهش مییابد. گفته میشود سبزیجاتی که در خانواده کلم قرار دارند، مانند کلم بروکلی، کلم پیچ و همچنین کلم قمری در متابولیسم استروژن نقش مثبتی ایفا میکنند.
ورزش در بسیاری بیماریها به روند درمان و پیشگیری از ابتلا کمک میکند؛ در رابطه با سرطان رحم نیز ورزش عاملی تاثیرگذار است. فعالیت بدنی و انجام ورزش در فرایند متابولیسم، غدد درونریز و همچنین عملکرد سیستم ایمنی بدن مؤثر است. انجام ورزش در طی روز میتواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان رحم کمک کند.
یکی از عوامل مهم در ایجاد سرطان رحم، وجود چربی مازاد و اضافه وزن است. به کمک ورزش میتوانید وزن خود را کم کرده و از بروز مشکلاتی همچون سرطان رحم پیشگیری کنید. با انجام ورزش مشکلاتی ازجمله مقاومت به انسولین و همچنین التهاب مزمن کاهش مییابد. ورزش با کاهش سطح استرادیول که نوعی استروژن است؛ میتواند در پیشگیری از سرطان رحم موثر واقع شود.
برای تشخیص به موقع و پیشگیری از بروز سرطان رحم، انجام معاینات منظم توسط پزشک زنان و تستهای لازمه اهمیت بالایی دارد. پاپ اسمیر نوعی آزمایش است که در به کمک یک برس کوچک از سطح دهانهی رحم، سلولهایی را جدا میکنند و از نظر تغییرات سلولی و سرطان مورد بررسی قرار میدهند. پاپ اسمیر به عنوان یک روند غربالگری باید به صورت دورهای انجام شود. زنان 30 الی 65 سال بهتر است؛ هر سه 3 سال به منظور انجام پاپ اسمیر مراجعه کنند. افرادی که فاکتورهای خطر را دارند، باید باتوجه به نظر پزشک خود در بازههای زمانیای با فاصله کمتر، جهت پاپ اسمیر مراجعه کنند.
شایان ذکر است مواردی هستند که عنوان عامل خطر در سرطان رحم شناخته میشوند؛ اما برای جلوگیری از سرطان رحم چه باید کرد؟ چنانچه هر یک از عوامل خطر در شما وجود دارد، باید با مشورت پزشک، نسبت به جلوگیری از بروز مشکلات جدیتر همچون سرطان رحم اقدام کنید.
اختلال در تعادل هورمونهای استروژن و پروژسترون
پروژسترون و استروژن، دو هورمون اصلی زنانه هستند که از تخمدانها ترشح میشوند. در برخی افراد، تعادل بین هورمونها بهم میخورد. با افزایش سطح استروژن و عدم افزایش پروژسترون، روند تخمکگذاری و قاعدگی با اختلال روبهرو میشود. این فرایند در دیابت، چاقی و سندروم تخمدان پلیکیستینگ بوجود میآید که احتمال بروز سرطان رحم را افزایش میدهند.
آغاز زودتر از موعد قاعدگی و وقوع دیرهنگام یائسگی
به طور کلی، هرچه بازه زمانی بین آغاز اولین قاعدگی و پایان ان با یائسگی، بیشتر باشد؛ رحم در معرض استروژن و پروژسترون بیشتری قرار گرفته و احتمال بروز سرطان رحم افزایش مییابد. شروع قاعدگی قبل از 12 سالگی و وقوع دیر هنگام یائسگی ازجمله مواردی هستند چه احتمال بروز سرطان رحم را افزایش میدهند.
عدم بارداری
احتمال بروز سرطان رحم در افرادی تا به حال باردار نشدهاند نسبت به افرادی که یک بار بارداری را تجربه کردهاند، بیشتر است. برای جلوگیری از ابتلا به سرطان رحم، بارداری در زمان مناسب، میتواند گزینه مناسبی باشد.
هورمون درمانی
هورمون درمانی برای افراد یائسه، چنانچه دارای استروژن باشد؛ خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش میدهد. برای افراد مبتلا به سرطان پستان نیز هورمون درمانی مورد استفاده قرار میگیرد که میتواند احتمال بروز سرطان رحم را افزایش دهد؛ اما با توجه به صلاحدید پزشک، ممکن است مزایای آن بیشتر معایب آن باشد.
سخن پایانی
سرطان رحم یکی از انواع سرطان است که به دلیل تکثیر بیش از حد سلولهای غیر طبیعی رحم به وجود میآید. به کمک یک سری راهکارها میتوان از بروز سرطان رحم پیشگیری کرد. ورزش، رژیم غذایی سالم، پرهیز از مصرف سیگار و پرهیز از مصرف خودسرانه قرصهای ضد بارداری ازجمله روشهای جلوگیری از سرطان رحم هستند. ویروس HPV و چاقی از دلایل ایجاد کننده سرطان رحم هستند. برای پیشگیری از ابتلا به سرطان رحم، شما باید بیماریهایی همچون سندروم تخمدان پلیکیستینگ و دیابت را نیز کنترل کنید.
در پایان، لازم است به اهمیت پیشگیری از بیماریهای جدی مانند سرطان رحم توجه ویژهای داشته باشیم. پیشگیری از سرطان رحم با ایجاد تغییرات کوچک در سبک زندگی، معاینات منظم و مراقبتهای پیشگیرانه ممکن است. اما این مسیر نیاز به مشاوره و هدایت حرفهای دارد. متخصصان ما در کلینیک، با تجربه و دانش تخصصی خود، آمادهاند تا شما را در این مسیر همراهی کنند و راهکارهایی علمی و موثر برای حفظ سلامتیتان ارائه دهند.
اگر به سلامتی خود اهمیت میدهید و میخواهید از بروز مشکلات جدی جلوگیری کنید، مراجعه به کلینیک ما بهترین گام است. منتظر نمانید تا علائم بیماری ظاهر شوند؛ از همین امروز پیشگیری را آغاز کنید و با کمک متخصصان ما، آیندهای سالم و مطمئن برای خود بسازید. برای یک مشاوره تخصصی و قدم اول در جلوگیری از سرطان رحم، با ما در تماس باشید.